Gedichten-blogs

Blog 473 De stand van de stal (gedicht)

Versie 28-12-2016

De stand van de stal (gedicht)

Wie is in 2016 de ezel,

wie is de os

en balkt desondanks

àls een ezel;

wie gooit zijn kont

tegen de krib

en wie zijn de schapen

die zich gelaten laten leiden

door een nog onbekende verlosser,

en wat met de meiden

van de koningen

die straks de verlosser

zullen verblijden met goud,

wierook en mirre;

vergeten we de moeder niet

die zoveel moest lijden,

en vader die timmerde

aan de weg die velen

moesten strijden

na het belijden

van de boodschap:

alleen de heer Triumphator

is groot, de rest kan als afval

in de sloot, tenzij ze zich bekeren

tot 't ware geloof van 't Kapitaal

en ons land wordt groot, groot, groot...

Leo Besouw

Blog 472 Kerst kraakt (gedicht)

Versie 22-12-2016

Kerst kraakt (gedicht)

Kerst kraakt in al zijn voegen,

ongenoegen, onvrede, gejammer

van mensen in nood,

of ongeloof over de stand

van land en volk en mensheid.

Het kribje verwordt

kribbig in versies van nood,

toch is de dood niet

het einde, maar opent

een afgrond van donkerte,

waaruit nieuw licht

kan ontstaan voor wie

wanhoop niet het laatste

woord spreekt, maar

geloof in nieuw leven

en nieuw licht een kans geeft.

Leo Besouw

Blog 471 De waarheid met bloed (gedicht)

Versie 19-12-2016

De waarheid met bloed (gedicht)

De waarheid met bloed

of bloed-geld geschreven:

Judas wist er alles van,

maar wie is nu

de Judas in dit leven,

hij die voor geld en macht

alles geven kan,

die rücksichtslos

zijn “feiten” presenteert,

verhuld in wat slechts hem

en zijn belangen deert?

Sta op en luister niet

naar die valse zanger,

die slechts zìjn belangen

dient en geen oog

en oor heeft voor

de ongekende ander!

Leo Besouw

blog 470 Zonder rede (gedicht)

Versie 15-12-2016

Zonder rede (gedicht)

Zonder rede -geen vrede-

dat is een wet

van Perzen en Meden,

het gevoel zal moeten deugen.

Geen ontkomen aan doordenken

van wat ons beweegt,

geen cent voor de vrede

als men zijn rede(n) niet deelt:

ga tot het bot van je verstand,

zo alleen komt er vrede

in 's mensen land...

Leo Besouw

Blog 469 Als morgen (gedicht)

Versie 12-12-2016

Als morgen (gedicht)

Als morgen

de vuurstorm ons verslindt,

gaan wij dan nog naar Mars,

wat met ons kind en ouders,

welk lot verbrandt de schouders

tot as?

En helpt het bidden wel,

wie kan ons redden

van het -niets-dan-as-

zelfs een plas van bloed

zal zijn verdampt,

slechts niemandsland

zal resten, van vervlogen

dromen zelfs geen tand;

welk lot heeft God

of mens in hand?

Leo Besouw

Blog 468 Nepnieuws (gedicht)

Versie 08-12-2016

Nepnieuws (gedicht)

Nepnieuws is leugen,

is waarheid die niet wil deugen,

is complottheorie

op de knie van de duivel

die besmet nieuws

verkoopt als zuivere zuivel

maar is geïnfecteerd

met wrakke gedachten

van afgunstige zielen

die Gods geboden verachten

en die “gij zult niet liegen”

tot “nepnieuws” verkrachten.

Leo Besouw

P.S. Zie de Volkskrant

06-12-2016, pag. 2,

“Nepnieuws over Clinton...”.

Blog 467 H 2 O (gedicht)

Versie 05-12-2016

H 2 O (gedicht)

H 2 O zoet of zout

al schier eeuwen oud,

slaat tegen de ramen,

bijt in onze schoenen

als we bij 't zoenen

aan de rand der zee

even wegdromen

met de golven mee.

Of 't stroomt (zoet)

uit de kraan

zonder dat wij stilstaan

bij de immense rol

voor leven en dood,

voor 's mensen nood

en snood, wijl wij met

dijken en duinen

hun oer-rol vergeten

en verzuimen

even stil te staan met

wat zand in 't oog

en 't haar en toch opeens

naar de hemel staren

en denken aan

ons onbekend begin

en de einder

van alle zin...

Leo Besouw

Blog 466 De 100-jarige die uit het raam klom en verdween (boekbespreking)

Versie 30-11-2016

De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween (boekbespreking)

Ik las het boek “De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween” en daarna keek ik de film, een “ander (beeld-)verhaal” dan het boek. Eerst het boek (2011, Jonas Jonasson, uitgeverij Signatuur, de speciale uitgave Veldboeket Lektuur BV).

We beginnen 2 mei 2005, maar we gaan ook terug in de tijd en de levensgeschiedenis van de 100-jarige Allan Karlsson. Het is het verhaal van een 100-jarige, die klaar denkt te zijn met z'n leven, nu wonend in een bejaardentehuis, maar waar zuster Alice hem er niet onder krijgt: hij ontsnapt door het raam en gaat de wonderlijkste avonturen meemaken, doorspekt met nog wonderlijker anekdotes uit zijn geschiedenis.

In1925 op “eugenetische en sociale indicatie” wordt hij gesteriliseerd, na een moeilijke jeugd en experimenten (die zeer fout aflopen) met dynamiet. Dat blijkt juist later zijn force: hij komt in de hoogste kringen bij wereldleiders, maar op fabuleus-eenvoudige manier.

Zijn levensdrama (uiteindelijk fantastisch) wordt al doende zijn ontsnappingsverhaal onthuld. De koffer die hij bijna per ongeluk meesleept in zijn vlucht, trekt het spoor van drugscriminelen open en de Zweedse commissaris Aronsson probeert er greep op te krijgen, want er vallen doden.

De koffer met 50 miljoen Zweedse kronen lijkt later bijbels te hebben bevat, maar zo knap door het inmiddels aangegroeide groepje vluchtelingen gefabuleerd, dat je van de verbazende vindingrijkheid en onderling gegroeide verbondenheid perplex staat/ zit (pag. 296).

Allan, Julius, Benny, Bosse, de Schoonheid en Gannef en de olifant Sonja: een club met belevenissen om van te houden. Het leest als een trein en je krijgt er en passant, door de wonderlijke levensgeschiedenis van Allan, nog een stukje wereldgeschiedenis bij.

Meesterlijk geschreven, vol droge humor, ook spannend als een detective. Een boek dat “klinkt als een klokkenspel”. De film erover, daarna gezien, is wel een kleurig, maar toch een bleek aftreksel van dit fantastische boek (358 pagina's te genieten)!

Leo Besouw

Blog 465 Zielenpiet (gedicht)

Versie 28-11-2016

Zielenpiet (gedicht)

Zielenpiet en Sinterklaas

zijn alleen kinderen de baas;

de volwassenen lappen

hen aan de laars

en doorzien het verhaal,

denkend “das war einmal”

en stinken niet meer

in loze beloften

van zogeheten “heiligen”

of vermomde schoften

die appelleren aan

“groot, groot, groot”

neen, zo belandt het volk

in een allemachtig

grote goot:

-voor wie het weten wil-

het is helaas een bitt're pil.

Leo Besouw

Blog 464 Laat je (gedicht)

Versie 25-11-2016

Laat je (gedicht)

Laat je knot toch los,

je staart van haar zien:

ik word verliefd misschien

en niet alleen om je ogen,

die kristallen, die niet logen,

maar net dat beetje meer

sleurt me over de drempel,

misschien, als ik ook

je verborgen lange haar

mag zien, niet alleen

bij nacht, maar ook

op klaarlichte dag...

Leo Besouw

Blog 463 Maak (gedicht)

Versie 22-11-2016

Maak (gedicht)

Maak recht wat krom is,

maak spraak wat stom is,

hark je gevoel,

laat zien hoe koel

je geest het leven leest,

hoe warm je bent betrokken

bij 't zoeken naar waarden

en wat de mens geneest

van vuil en jokkebrokken.

Leo Besouw

Blog 462 Hoe diep (gedicht)

Versie 18-11-2016

Hoe diep (gedicht)

Hoe diep moet je gaan

in de oceaan,

of hoe hoog

naar de maan

en waan van 't verstand,

hoe diep in 't land

vindt je de waarheid,

wèl bemeten, niet bescheten

door eigenwaan

of politiek gewin,

wat heeft het voor zin

al dat duiken en reiken

naar waarden

in de buitenwijken

van 's mensen gerommel

met taal en leugens

of win-zuchtig gestommel?

Is Google het antwoord

of Facebook misschien,

of kunnen we beter te rade

bij good-old Tante Mien?

Leo Besouw

Blog 461 Trump (gedicht)

Versie 14-11-2016

Trump (gedicht)

Trump – my soul sunk-

into the swamps

from midland-america,

and on my horse

my ears filled with tears

and tomorrow

I'll take my cap

with the titel

“uit met de pret?”

L.B. 

Blog 460 Zwart is de zak (gedicht)

Versie 10-11-2016

Zwart is de zak (gedicht)

Zwart is de zak

van Zwarte Piet:

de Volksunie zal hem ontbloten,

de roe is al in de ban,

maar ook zijn zak

zal gaan naar de kloten.

Sinterklaas zal het

bedaard over zich

heen laten gaan:

oud en wijs zal hij zeggen:

daar was nou geen zak aan,

kom Piet, laten we over

die dwaze daken liever

zonder nukken voortgaan.

Want een zwarte zak

is als een kat op z'n bak:

stoor hem niet,

dat geeft slechts verdriet!

Leo Besouw

Blog 459 Zand en mail (gedicht)

Versie 07-11-2016

Zand en mail

Zand en mail,

de gelijkenis is bijna

universeel: het stuift

je voorbij en voor je 't weet

vertraagt je machine

terwijl de krant kweelt

over de diepe spelonken

waar leiders der wereld

misschien in zonken.

Bij 't zoeken naar fouten

en wie dan wel

zou moeten opzouten

uit 't knarsende apparaat

van de staatsmachine:

het knarst en knerpt

-zegt men-

van de on-dicipline.

Terwijl de FBI

zocht in de rij

van miljoenen raders

en al of niet geile fouten

van ministers,

kandidaten en kaders:

When de boel gaat in de soep,

is er dan nog een

betrouwbare reddingssloep?

Leo Besouw

De schooldagen van Jezus (boekbespreking)

J.M. Coetzee heeft met zijn roman “De schooldagen van Jezus” een bijzonder boek neergezet (Cossee, Amsterdam, 2016 (?), 314 bladzijden).

Zoals het jaar van uitgave niet in het boek aanwezig is (in 2016 gekocht en in de kranten besproken), zo is Jezus in het boek niet te vinden. Máár het zou Davíd kunnen zijn, met zijn stiefvader Simón en moeder Inéz. Mededogen, dat kenmerkt de jongen van zes jaar, eerst met het lot van een eend, en later met Dmitri, een werknemer bij het museum, aangrenzend bij de dansacademie waar Davíd belandt. Davíd ontwikkelt een hechte band met Dmitri, die ook taken voor de dansacademie doet, uit liefde voor de leidster en de leerlingen.

De leider van de dansacademie, Señor Arroyo, heeft een theorie  over de sterren en getallen, die in dans tot uitdrukking kunnen worden gebracht. Diens vrouw, Ana Magdalena, geeft de dansles, Arroyo begeleidt op de piano.

Inéz, de moeder, twijfelt over de zin van de dansacademie, Simón geeft toe aan de vroegwijze jongen. Drama verstoort de idylle: Ana wordt vermoord in een crime passionel door Dmitri. Een gedegen onderzoek volgt voor de rechtbank, terwijl de jongen binnenglipt en vragen stelt.

Openhartige zelfbeschrijvingen, levensfilosofie als  bijvoorbeeld “De pijl van de tijd: die is onomkeerbaar.”(p.265), denken  over spijt, berouw, boete, vergeving, komen aan de orde in dit wonderlijke boek.

Aan het slot (p.293) komt de tienjaarlijkse volkstelling in beeld, waarvoor Davíd zich moet verbergen: hij is eigenlijk een illegale vluchteling. De volkstelling wordt beschreven als “een orgie van het meten”, contrast met de ongrijp- en ontelbaarheid van de roerselen der ziel.

Uiteindelijk biedt de dans de volmaakte expressie in een betoog dat vragen stelt over genade, gekte en liefde. Zelfs Simón gaat op het eind dansen, en “Boven de horizon komt de eerste ster op.” (p. 314).

Het is een wonderlijk boek, dat je soms bij de keel grijpt, je meevoert over de rotsen van het menselijk bestaan, en zelfs een traan van medeleven kan ontlokken.

Leo Besouw

Blog 457 Geld (gedicht)

Versie 31-10-2016

Geld (gedicht)

Geld

geweld

geilheid

gekonkel

gelieg

geweer:

ze hebben van alles

met elkaar te maken;

gedenk de dieren:

wij zijn toch immers

de ontwikkeldste primaten?

Leo Besouw

Blog 456 Wat heeft Mars (gedicht)

Versie 27-10-2016

Wat heeft Mars

Wat heeft Mars

voor nuts,

ik raak de kluts kwijt

na de laatste klap

op de rode planeet:

de ESA liet er

een reuze scheet

en een plek zo zwart als roet

waar vroeg of laat

een hele dure vuilnisman

naar toe moet:

dat kost dan 10 miljard

en tart de fantasie

nog meer dan

't heiligst' relikwie …

Leo Besouw

Blog 455 Vredesduivenkop (gedicht)

Versie 24-10-2016

Vredesduivenkop (gedicht)

Sommige “vredesduiven”

kluiven op een afgekloven bot:

zo gaat de wereld nog kapot.

Steek de waarheid door uw strot

in plaats van leugen en list

die slechts leidt tot mist

en desoriëntatie:

anders gaat uw plaatsie

in 's mensen geschiedenis

totaal aan flarden.

Want u zult zelf

uiteindelijk uw kop

steken in de strop

die u voor anderen,

-de vijand- had bedoeld:

u eindigt zelf

roemloos in uw eigen

vuile sop.

Leo Besouw

Blog 454 Zoon van Hamas (boekbespreking)

Versie 21-10-2016

Zoon van Hamas (boekbespreking)

“Zoon van Hamas” werd me door een goede kennis in handen gespeeld. Het boek (vijfde druk, 2012, Uitgeverij Kok, Kampen, 272 bladzijden) vertelt het waargebeurde verhaal van Mosab Hassan Yousef, de schrijver (met Ron Brockin), in Israël en de bezette gebieden van 1996-2007.

Mosab is de zoon van sjeik Hassan Yousef, één van de oprichters van Hamas. Mosab werd in 1996 gearresteerd. Ter toelichting vervolgt het boek met ”De geloofsladder” (1955-1977) en vertelt over de Moslimbroederschap (1977-1987), de geschiedenis van “Stenen gooien” (1987-1989), het “Overleven” (1989-1990), met toelichting op de PLO en islamitische Jihad. Daarna schrijft hij over (o.m.) zijn vader, “Thuiskomst van een held” de erna volgende “Radicalisering”, “Olie op het vuur” en “Wapens” (1995-1996).

Pas dan wordt het spannender: Mosab komt in aanraking met de bijbel (hij is inmiddels vrijgelaten)

en begint te walgen van het dodelijk geweld. Hij besluit – om meer doden te voorkomen – als informant voor de Israëlische geheime dienst “Sjin Bet” te gaan werken (1996) met als super-geheime contactpersoon Loai (zelfs het Israëlische leger weet daar niets van).

Spannend wordt het dan pas echt: door zijn “diensten” houdt hij ook zijn vader (zeer belangrijke Hamas-man) buiten schot. Zo schuift hij heen en weer in de twee kampen en weet diverse aanslagen èn vergeldingsacties van de Israëliërs te voorkomen.

Allengs wordt het net zo spannend als een James Bond film, alleen veel dramatischer en feitelijk een oorlogsverslag van een Hamas-vertrouweling als spion (een van de beste) voor de Israëliërs. Daar komt een intrigerende heroriëntatie op waarden bij: de trouw aan je familie, je groep en de nieuwe waarden, de christelijke, uit de bijbel: hij laat zich in het geheim dopen.

Het historisch relaas over (o.m.) de intifada's, zijn rol en die van zijn vader daarin eindigt in 2007, wanneer de situatie voor hemzelf onhoudbaar wordt, hij naar Amerika wil met hulp van in Sjin Bet en afscheid neemt van zijn familie. Met veel moeite laat Loai Mosab gaan al zal het daar moeilijk voor hem worden.

Met een Epiloog, Terugblik, Spelerslijst en Verklarende woordenlijst sluit het boek af. In Californië, wandelend over een boulevard, meent hij nog een gevaarlijke bekende te herkennen...

Blijft hangen een indrukwekkend relaas van list en bedrog, verraad, bedreigingen en “luizen” in de eigen gelederen (die er “beter” van probeerden te worden). Een intrigerend en soms levensgevaarlijk schuiven tussen de beide kanten. Bekering naar nieuwe waarden, die toch ook weer vragen oproept: een oproep tot waarheid en vergeving. Een duidelijk inzicht-gevende geschiedenis in het Israëlisch-Palestijnse conflict aan de hand van de ervaringen van een spion.

Leo Besouw

Blog 453 Zonder rem (gedicht)

Versie 17-10-2016

Zonder rem (gedicht)

Zonder rem

rijd je jezelf klem:

mediteer op z'n tijd

voordat je jezelf klem rijdt,

ontdek de zweer op je ziel,

merk op je achilleshiel,

misschien in de leer

bij Boeddha of gewoon meer

tijd om bij jezelf te komen;

waarom die nare dromen,

waarom nog steeds niet

klaargekomen met dat beeld

van jezelf: onder of

teveel boven de korenmaat,

het beeld dat je in de weg staat?

Leo Besouw

Blog 452 Razernij (gedicht)

Versie 14-10-2016

Razernij (gedicht)

De razernij der volken

laat de wereld kolken:

in Syrië geen Kyrië,

Boko Haram slechtte

een stam, de Farc

leek op een Lichtend Pad,

maar de bevolking was

't compromis weer zat,

want doden en gewonden

riepen over de graven heen,

geen wolk van verlichting,

maar nog steeds

een “gebroken been”

door 't referendum.

Waar moet 't heen

met 't gezond verstand,

zelfs Trump heeft

niemand in de hand,

de duivel die breekt los,

gewone burgers weer de klos;

ach was ik maar een

oude Griek die oude

wijsheid van een filosoof

als Aristotoles met

volle teugen opsnoof...

Leo Besouw

Blog 451 Gedachten (gedicht)

Versie 10-10-2016

Gedachten (gedicht)

Gedachten moet je delen,

laat je “bestelen”,

ga mailen en chatten

en bergen verzetten,

laat zien wat je hebt

aan talent en maak je bekend,

keil je steentjes over 't water:

je (mogelijke) roem komt later...

Leo Besouw

Blog 450 Bédelen of bedélen (cricht)

Versie 03-10-2016

Bédelen of bedélen (cricht)

Bédelende vluchtelingen

kun je bedélen

met kachels en tenten,

wellicht met wat centen,

maar met huisvesten

werk je je in de nesten

volgens Orbán

van de Hongaren:

laat de Grieken en Italianen

maar in hun wanen

van bedéling,

van plaatsing in ons land.

Met wat kachels en tenten

doen we onze verplichting

van de hand,

zo is zijn redenering.

Maar het referendum

in zijn land

hield geen stand:

de Tweestaartige Hond,

MKKP-Partij,

nam met stickers en posters

de vluchtelingenhysterie

op de hak:

meer ufo's gezien

boven 't dak

dan vluchtelingen

in een barak.

Zestiende-eeuwse beren

in 't land als vluchtelingen nu:

't houdt geen stand,

en Orbán staat nu

met een vrijwel lege hand...

Leo Besouw

P.S. Zie de Volkskrant

03-10-2016 pag. 6 en 7.

Blog 449 Er is niets (gedicht)

Versie 03-10-2016

Er is niets (gedicht)

Er is niets

tegen naakt en neuken,

maar de Heere heeft

zoveel meer in de keuken:

de macht van het geweer

verstoort de idylle steeds weer;

ziekten en microben

slopen ons bestaan,

de ouderdom verminkt

onze jeugd in het voortgaan;

muziek en poëzie

zijn geen oneindig litanie,

zelfs het eten met genot

stuit op een onverbiddelijk gebod:

doe het met mate,

anders graaf je

voortijdig je graf,

en is de Heere met

zijn hemel je

veel te vlug af.

Leo Besouw

Blog 448 Idyllen, Nieuwe poëzie (boekbespreking)

Versie 29-09-2016

Idyllen, Nieuwe poëzie (boekbespreking)

De constructie faalt niet, integendeel. In 50 geheide verzen verhaalt Ilja Leonard Pfeijffer in zijn dichtboek “Idyllen, Nieuwe Poëzie” (2015, De Arbeiderspers, 175 pagina's) over de toestand in de wereld, zoals die door zijn dicht-aders naar buiten komt.

Het is een moment: “De nacht is aangezegd.” (pag. 7), hou je vast en surf mee in 50 “loopings” over talloze onderwerpen die opkomen als golven in de branding in een ongekend, maar vast ritme (alexandrijnen) en verslinger je aan zijn taal en vindingrijkheid.

Ilja, als een Jeroen Bosch a la langue Hollandais, die “zingt” over (o.m.) zeeën waarin “binnenkort... bij donkergroene mist een zingend hoofdje” zal worden “opgevist”. Cru èn geëngageerd in een melodieuze (en soms dramatische) zee van woorden. Gedrenkt in liefde en soms seks met al het gekraak en gekerm, dat er soms bij hoort: op pag. 132: “Ik zou haar met mijn buks het erf af moeten knallen. Maar zij is niet van nu.”... en ga verder: “Maar zij is ongenaakbaar.”... “Het allerlaatste  wat ik wil, is dat ze gaat.”

Vaar mee op zee, ervaar de stormen: (pag. 166): “De klokken gaan in deze storm vanzelf als duivels op en neer.” En (pag. 168): “Ik voel me veel te thuis op golven van gedruis/ van zwalken buitengaats en foute zeemanskroegen,/ waar nooit genoeg nog  niet genoeg is, en genoegen/ het want doet scheuren en de mast aan splinters knapt.”...

Idyllen: het is (soms) moeitevol genieten,

maar ook een avontuur en gissen

naar betekenissen

en je vergewissen

van bedoelingen en raadsels

in de nissen

van zijn werk,

niet te missen

voor God of kerk,

onder, boven

of verscholen achter

iedere zerk.

Leo Besouw

Blog 447 Wji zijn stof (gedicht)

Versie 26-09-2016

Wij zijn stof (gedicht)

Wij zijn stof

tot nadenken:

het verschijnsel

mens

Leo Besouw

Blog 446 Ach hoe triest (gedicht)

Versie 22-09-2016

Ach hoe triest (gedicht)

Ach hoe triest,

hij laat z'n kop al hangen,

z'n verlangen naar de zon

bijna verbannen,

z'n gele bloem verschoten,

de bijen die genoten

van zijn nectar

al evenzeer de weg kwijt

uit 't zomers perspectief;

de herfst komt weldra

als een dief

die z'n blaad'ren af zal rukken:

de zomer valt

bij beetjes in verwachte stukken.

Leo Besouw

Blog 445 Drs. P , Troika hier, troika daar (boekbespreking)

Versie 19-09-2016

Drs. P , Troika hier, troika daar (boekbespreking)

Ik dompelde me onder in “Drs. P , Troika hier, troika daar, het allermooiste bij elkaar”. Dit boek (2015, uitgeverij Nijgh en Van Ditmar) is een verzameling liedteksten, proza en gedichten van Drs. P , gekozen door Renske de Greef en Ringo Maurer.

De liedteksten starten met “Ananas” en lopen via o.m. “Drie is teveel” tot “Zusters Karamazov”. Je ondergaat “Dodenrit” en huivert bij “Drie is teveel” (hij doelt op de derde wereldoorlog). Bij “Veerpont” laat je je gewillig overzetten: “Heen en weer” en dat ook wel drie keer, de laatste keer  met “weemoed en een holle lach”. Ik zou graag met hem op de tandem, hij aan 't stuur...

Het deel Proza (pagina 111 t.e.m. 245) geeft via “De reisavonturen” een indruk van de jonge Drs. P in o.m. Indonesië, Japan en Zuid-Amerika: warm en sexy. In het stuk “Beleefsels, vertelsels en overdenksels” een weergave van belevenissen en vrije reflecties daarop of bedachte verhalen zoals “Des vondelings wraak” (in delen). In “Oosterse gebruiken”, spelen Oom Kees en Oom Arie met een krom zwaard een bijna sado-masochistisch sexspel ... Hier en daar is de tekst verluchtigd met tekeningen van verkeersborden met een geheel absurd onderschrift.

Het boekdeel “Gedichten” (p. 247-353) tenslotte begint (terecht) met (zijn) “Credo”, loopt via o.m. “Bibliotheek” (met mededogen voor de blinde man) en bij “SO3” (het goedje stinkt) milieu-betrokken bij runderen en varkens die “netjes keer op keer naar hun toiletjes” de oplossing lijken, totdat het gebruik van parfum en dieet leidt tot “varkensexporteursverdriet” en piëteit...

Bijna natuurlijk komt ook “Betjak” aan de orde maar ook “Onschuld en levenskracht (p. 233), “Roken is dodelijk” (p.351) en “Er komt een tijd dat alles anders is” (p. 335). Voor de ouderen een inlevend vers “Hersenen heb ik wel” en tot slot “Even uw aandacht graag!” bij het verscheiden van deze grote man (13 juni 2015).

Het geheel is fantastisch (en veel) gevuld met humor, vindingrijkheid en vakmanschap en bovenal sterkt het mijn gevoel dat (deze) dichtkunst de slagroom is op de literatuur!

Tot slot: het geheel is voorzien van een Voorwoord, Verantwoording, een uitgebreide inhoudsopgave en een alfabetisch register. De 373 pagina's mogen, wat mij betreft, met goud omlijst!

Leo Besouw

Blog 444 Confronterend zwart? (gedicht)

Versie 15-09-2016

Confronterend zwart?

Confronterend zwart?

Vroeg ik mij af,

lichtelijk verward

door tegenover mij

in de trein een zij

gehuld in zwart

van top tot teen,

alleen haar gezicht verscheen

mij zeer normaal,

weliswaar bebrild

met zwart montuur,

maar dat is niet echt

heel vreemd op zo'n uur.

Ze pakte haar mobiel

en overviel me met

't zuiverst Nederlands,

hoewel de dopjes

in haar oor nochtans

werden aangebracht

des sluiers langs,

maar verder in haar ogen

pret: “hoe gaat het”

“nou lang niet gek”

“tot dusver althans”;

ze droeg geen rozenkrans

en evenmin een vrouwelijk baret...

Leo Besouw

Blog 443 Minuscuul geluk (gedicht)

Versie 11-09-2016

Minuscuul geluk (gedicht)

Minuscule zilverwitte stippen

trekken witte strepen

tegen de blauwe hemel;

drie luchtballonen

zweven zonder zemel

in de zwoele avondlucht.

Rondom mij hoor ik vele eikels

vallen uit de boom,

ik drink mijn koffie met z'n room,

hoor het koeren van een duif,

mis zo geen enkele fuif,

en geniet van wat me

in 't oog en oor valt,

van natuur- en God-gegeven.

Ik besef: dit is voor even,

want ook de zon daalt

voor eenieder

eens in dit leven.

Leo Besouw

Blog 442 Muur (gedicht)

Versie 08-09-2016

Muur (gedicht)

Op mijn muur

stond een tureluur,

hij keek wat zuur:

“alweer een muur

die mijn vrijheid beperkt,

kijk nou hoe dat werkt,

ik vind mijn weg

niet meer ongehinderd,

mijn zoektocht naar

voedsel wordt zuur,

telkens zo'n hindernis

is een valse kuur,

zelfs onkruid

groeit minder snel

dan de bouw

van weer een muur;

ik raak overstuur,

heet ik daarom

misschien tureluur?”

Leo Besouw

Blog 441 Op klompen of niet (gedicht)

Versie 05-09-2016

Op klompen of niet (gedicht)

Op klompen op de fiets

en verder helemaal niets

dan bomen en hei

bij 't Uddelermeer

en langszij,

op weg naar Zonnehal

en Doe Dans -tent:

in Vierhouten zit dan

niemand meer op z'n krent,

maar danst zonder klompen

de wereld rond

of zit toch even

op z'n kont

in de theatertent

en kijkt er rond

naar “Dansen

op het randje van de dood”

en heft zijn handen

in applaus

voor “De Groote Oorlog”

en and're dansen

in overdonderend

muzikale saus.

't Frusselt, waar de

aarde groot kan zijn,

De Paasheuvel

was de plaats

van dit festijn:

ik had er tien jaar

eerder bij willen zijn,

maar dit op drie-negen

was voor mij een zegen,

en ik viel daarna bijna

goddelijk in zwijm...

Leo Besouw

Blog 440 Turks Fruit (gedicht)

Versie 01-09-2016

Turks Fruit (gedicht)

Turks Fruit is

voorlopig op de bon,

't is niet dat ik het verzon:

alleen opzet-koekjes

zijn nog toegestaan,

zwart op wit liefst

en op onderzetters

zodat ketters meteen

kunnen worden gespietst,

ook wie één keer

naast de pot heeft gepiest.

Zo komen we vlug

op een zwarte lijst,

en de zeurpiet die nu krijst

“dat is uit 'n verleden tijd”

krijgt groot gelijk,

want de geschiedenis

herhaalt zich zeventig

maal zeven maal,

en ons menselijk instinct

gaat wederom

als dierlijk

met ons aan de haal...

Leo Besouw

Blog 439 Lig ik daarnet (gedicht)

Versie 29-08-2016

Lig ik daarnet (gedicht)

Lig ik daarnet

in m'n boerkini

te zonnen

te midden der nonnen

op het strand van Cannes,

komt me daar

zo'n Franse koddebeier langs

die me beveelt

mij te ontdoen

van al te veel klederen

van elastan of katoen,

en dat terwijl ik net

lag te dromen

van Louïs de Funès,

laat ze maar komen,

en ook van Hans Klok

die me toen opeens

liet verdwijnen

in het land van duisternis

achter de gordijnen,

die mij redden uit de

speurtochten van Inspector Clouseau

en misschien ook wel van Poirot,

of was 't nu Maigret

die me bijna op m'n

nummer had gezet?

Leo Besouw

Blog 438 Camoufleren (gedicht)

Versie 26-08-2016

Camoufleren (gedicht)

Camoufleren,

redeneren

en rechtvaardigen:

niet alleen

voor de hovaardigen,

ook de aardigen

vallen eraan ten prooi,

want de zooi aan waarden

en werkelijkheden

kan slechts aarden

in een zelf saamgestelde mix

waarbij de “ik”-s

hun positie kiezen

met de meeste winst

op kortere of langere termijn,

willen we daarover

echt wel eerlijk zijn?

Leo Besouw

Blog 437 Hardkop (gedicht)

Versie 21-08-2016

Hardkop (gedicht)

Willem Spijker

en Marlies Hardkop

zouden in het huwelijk

treden en deelden hun vreugd

met genodigden,

en dat doet deugd.

Maar onderweg belde

een gast haar moe

en zei er “m'n lipgloss,

ik haal het niet op tijd,

haal jij het even voor mij,

want zonder dat

heb ik geen appetijt.”

Zo gevraagd, zo gedaan,

een moeder doet alles

voor d'r dochter,

laat 'r maar gaan.

Zo was de gast

er toch nog op tijd,

met lipgloss en al

bij het feest in volle maan.

Leo Besouw

Blog 436 Twee Begonia's (gedicht)

Versie 19-08-2016

Twee Begonia's (gedicht)

Twee Begonia's,

blauw en geel,

tezamen in een blauwe bak

met een zonnebloem,

“vast van de kouwe kak,

want hij verheft zich

reeds meer dan een meter,

zonder bloem nog,

maar erg zeker

van zijn status

straks als langste

zijn kop te tonen,

ver boven ons uit,

en wij, laag bij de grond,

maar dromen

van ònze eerste prijs;

wacht maar tot 't storm wordt,

en hij omvalt, dan pas

wordt ie wijs!”

Leo Besouw

Blog 435 Oceaan (gedicht)

Versie 15-08-2016

Oceaan (gedicht)

Je hebt niet

de hele oceaan

nodig om te zwemmen:

de veelheid aan input

in oor en oog

oefen je eerst droog,

daarna begin je met één voet

en volgt de rest van je gemoed,

en eer je 't weet

drijf je in de oceaan

die je omgeeft.

Want duizend liter water

bezorgt je wellicht een kater

als je niet weet

dat pas als je alles

(bijna) vergeet

het aankomt op selectie

van de baan

die je trekken wilt

in al het wilde water

dat je omgeeft:

haal adem, sla jóuw slag

en weet dat je daarom leeft.

Leo Besouw

Blog 434 Poetin (gedicht)

Versie 12-08-2016

Poetin (gedicht)

Poetin, hou op

met die onzin,

verzin geen sprookjes

van Grimm:

dat heeft geen zin

op de Krim,

of elders.

Roodkapje en de wolf

zijn ons welbekend:

speel niet die Russische wolf:

dat kent geen goed end.

Ga te rade bij Hans en Grietje,

steek uw vinger er niet in:

nogmaals: het geeft geen gewin!

Leo Besouw

P.S. o.m. n.a.l.v.

NRC.NEXT 12-08-16

pag. 7.

Blog 433 Kon ik (gedicht)

Versie 08-08-2016

Kon ik  (gedicht)

Kon ik de zon maar stelen,

dan zou ik zijn schijn

eerlijk verdelen,

nergens te veel,

zodat je verbrandt,

nergens te weinig,

zodat je verdrinkt

in een waterland.

Nee, droogte en

drenking de baas

zou ik zijn,

maar helaas

de Baas die

daarover gaat,

laat dat niet toe

en speelt zijn eigen

ondoorgrondelijk gedoe.

Leo Besouw

Blog 432 Veni, Vidi, Foetsie (gedicht)

Versie 05-08-2016

Veni, Vidi, Foetsie (gedicht)

Veni, Vidi, Foetsie,

ik zag Trump in een koetsie

naar de eeuwige moddervelden

in een uithoek van de aarde

waar zijn pappie zaaide

en zijn mammie baarde.

Niet ver van een Trump-tower

kreeg hij zijn laatste shower,

en dreef met enkele gelijken

in de stroom der tijd

tegen dijken van gezond verstand,

en vroeg zich af:

wat hadden ze toch te zeiken

tegen zo'n groot talent als ik,

dat ik zo roemloos moest bezwijken?

Toen schrok ik wakker

van de wekker

en vroeg me af

waarom echt niemand

-tot nog toe-

de stekker van dat klere-ding

eruit gerukt had

met een reuze-swing...

Leo Besouw

Blog 431 Vogels (gedicht)

Versie 01-08-2016

Vogels (gedicht)

Vogels fluiten

en fladderen,

vliegen en zingen

“zo vrij als een vogel”

maar zijn kan.

Op zijn tak in de top

of op hun vlucht

door het zwerk

langs toren of kerk

doen ze hun werk

waartoe zij zijn bestemd:

't minst geremd

van alle schepsels

verwijden ze onze blik

op deez' aard',

en op wat eronder

en erboven

is beschikt.

Leo Besouw

Blog 430 Zwaarden (gedicht)

Versie 29-07-2016

Zwaarden (gedicht)

Zwaarden slaan

vlijmscherp de waarheid

aan stukken

en rukken de wortels

van stukken geschiedenis

aan flarden,

waarover de barden

later slechts met weemoed

zullen zingen

wie het volk

zo rücksichtslos

sarden.

Leo Besouw

Blog 429 Weet een psychopaat raad? (gedicht)

Versie 25-07-2016

Weet een psychopaat raad?

Een psychopaat

zingt zijn aria

volgens Wikipedia

en sommige media

en geleerde heren

die het kunnen weten,

in een overdaad

van testosteron,

zowel als in een bad

van leugens, volgens

hersenscans, en dat is dat.

Nu over die Republikein,

“the Donald”:

met succes las hij

“vijanden” de les,

en hoewel soms

wreed en lomp,

als manipulator

niet verstomd,

staat hij nu voor de les:

met leugens behaal je

meer dan een zes.

The Washington Post

ziet hem als een gevaar

voor de democratie

en voor de Grondwet

hillegaar en acuut

bracht zij het bericht:

de VS zijn zeer

waarschijnlijk beter af

met hem aan de

leugendetector

of zelfs in 't “gesticht”.

Leo Besouw

P.S. Zie de Volkskrant,

25-07-2016, pag. 19

Blog 428 Spindoctor (gedcht)

Versie 22-07-2016

Spindoctor (gedicht)

De spindoctor

is de nieuwe jok-tor,

die heeft het voorzien

je te vangen

met de onzichtb're tangen

van zijn fijnmazige web

van leugens en beloften,

waar de andere “schoften“

geen brood van lusten:

zij kusten de kont

van de duivel

en maakten “vergiftigde zuivel”,

kijk maar naar Trump

en Tedje Cruz, “The Liar”,

klonk uit diens mond,

en Baldaraso die

als grootste klojo

Hillary wenste

voor “het vuurpeloton”.

Wat is er toch krom

aan een rechte sigaar:

die valse wens uit

de Republikeinse doos

verraadt de listige kromming

uit hun eigen,

valselijk verspinde

“nieuwe First Lady”-soos!

Leo Besouw

P.S. Zie de Volkskrant

22-07-16, pag. 11

Blog 427 Oh Joris, (gedicht)

Versie 27-07-2016

Oh Joris, (gedicht)

Oh Joris, wat ben je

diep in me gekomen,

mijn stoutste dromen

zijn uitgekomen:

ik ben zwanger

van verwachting:

wat steeg je in mijn achting,

een zo mooie vrucht

staat ons te wachten,

terwijl die “blijvers”

toch maar dachten:

“dat wordt niks”,

hebben wij 't toch gefix(ed):

een nieuwe vrucht

op eigen benen,

al kost 't wat gezucht.

Van blijdschap

zullen we wenen,

en staan wij op lange tenen,

“God save the Queen”

zullen wij dan in glorie

hebben aangeheven!

Leo Besouw

Blog 426 Opera de Toverfluit (Mozart)

Versie 15-07-2016

Opera de Toverfluit (Mozart)

Met een (tover-)fluit

en een “klokkenspel”

kom je er wel:

Sarastro, geblindoekt

leidt je door de tempel

der beproeving:

Tamino en Papageno

staan er voor Isis en Osiris,

Pamina wordt gered

door de Koningin van de Nacht

maar ook aangezet tot hellewraak,

die Pamina weerstaat.

Vuur, water, licht,

raadselen van Isis,

“want er is geen roos

zonder doorn”:

bespeel de fluit

en kom door de nacht,

de vlammen gepasseerd,

de fluit voor eeuwig geëerd,

de Tempel van Isis binnengetreden.

Ook Papageno op 't eind gered

door drei Jungren en het “klokkenspel”:

Papagena kwam tenslotte wel,

met drei Papageni op 't end.

De boze machten gaan ten onder:

uiteindelijk geschiedt het wonder:

Osiris overwon de nacht,

de liefde kreeg de macht!

Leo Besouw

Blog 425 Ronaldo in Paris (gedicht)

Versie 11-07-2016

Ronaldo in Paris (gedicht)

Ronaldo mocht niet

bijdragen aan 't doelsaldo:

hij kon niet op tegen Marianne

en kreeg flinke panne.

Pepe liet de Fransen

steppe, dan nog “bal lek”

ben ik nou gek;

kan Griezmann het misschien

redden voor de Fransen

of gaat de scheids voor nieuw kansen

voor beiden na de rust?

Nani had niet genoeg brani,

Griezmann kopte te vroeg:

accuratesse niet genoeg;

motten en vogels door

het beeld; partijen nog steeds

verdeeld en achter de bal.

Coman: daar komt het ook niet

van in Saint Dennis.

Santos in het geel

heeft zijn deel als scheids.

Redding van Patrício.

Van Sissoko en Griezmann

moet het nu komen.

Een “valse hands”.

En … Éder neemt daarna

zijn kans en Potugezen in een dans!

Fransen buiten spel.

Ronaldo huilde wel:

met zijn stel spelers

ontsnapt aan de hel

in 't hol van de leeuw:

hun overwinning van de eeuw!

Leo Besouw

Blog 424 Churchill (gedicht)

Versie 08-07-2016

Churchill (gedicht)

Churchill slaakte een gil:

wíe in mijn voetsporen

heeft de grootste oren

om te luisteren naar de wil

van “het volk”,

na het dolkgesteek

in mijn partij:

wie luistert er naar mij?

Nadat volksfluisteraar

Boris als een Sint Joris

de EU heeft verslagen,

Nigel Farage met zijn

UKIP uit de hinderlagen,

“zijn leven terugwilde”,

en David Cameron

in stilte gilde in het toilet,

kwam daar Andrea Leadsom

haar liefde voor Duitsers

belijden, maar met zo'n meid

denk ik terug aan de tijd

dat de V 1 's hier overvlogen:

ik voel me vierkant bedrogen!

Stop, I have to pee,

dan liever Theresa May,

misschien landen we dan

met een “zachte Brexit” in zee,

zonder te verzuipen

in een halsstarrig “nee”.

Leo Besouw

P.S. Zie de Volkskrant

08-07, pag. 1 en 23.

Blog 423 Van de kaart (gedicht)

Versie 05-07-2016

Van de kaart (gedicht)

Nu de spelers

van het Britse Brexit

hun kaarten op tafel

hebben gelegd:

de ruiten van de EU

ingegooid,

de mooie beloften

van tafel geschopt,

de harten gebroken

door weg te lopen,

rest nog de hoop

op een klaver-vier,

geplukt op een

onwijs verlaten weide,

waar 't spelen met 't lot

door het zaaien van

onwaarheden is verheven

tot een eeuwig verbod.

Leo Besouw

Blog 422 Vera (gedicht)

Versie 29-06-2016

Vera (gedicht)

Geef de staat

aan de macht

van de straat,

en gewis, dat zweer ik,

is je lot als van de Titanic:

vluchten kan niet meer

en onder het zingen

van een lied van Vera Lynn

zijn er nog slechts

een paar plaatsen

in een volgepropte Zeppelin

en verdwijnt de rest

in een diepe kolk:

het door volksmenners

misleide volk...

Leo Besouw

Blog 421 Splitting image (gedicht)

Versie 27-06-2016

Splitting image (gedicht)

Splitting image is nu een feit:

brexit in het Verenigd Koninkrijk:

jong tegen oud,

Schotland tegen Engeland,

bij de Noord-Ieren

protestanten tegen katholieken,

het brexit niet te genieten,

London-city tegen het

platte land, laag opgeleiden

tegen hoger geschoolden:

in al die hoofden spoken

nu de dromen van Boris

en Farage die met

hun duistere bagage

van een zelfgenoegzaam

Britain niet ophielden

te vitten op “Brussel”

en de EU en vraag ik nu

“wat dan” dan hebben zij

een lege kan met nationale

trots waar zelfs de rots

van Gibraltar bijna van kotst

op het Spaanse parket

dat voor hen wordt uitgelegd.

Leo Besouw

Blog 420 Zuurkool met spek (gedicht)

Versie 22-06-2016

Zuurkool met spek (gedicht)

Zuurkool met spek,

dat kunnen ze krijgen,

maar olijven uit Greece,

champagne uit Nice,

spruiten uit Holland

of tulips in alle kleuren:

niet meer zeuren

want Brekiteer,

je ligt eruit,

uit de gratie,

bij iedere Europeaan

eindig je nu achteraan

in de rij voor je handel,

jouw levenswandel

van etnocentrisme

heeft verduisterd

het optimisme

voor de Europese zaak,

jouw leugens stel ik

aan de kaak in deze,

door Londense mist

verziekte longen,

die eerder met trots

voor Europese vrede

en welvaart zongen...

Leo Besouw

Blog 419 Slak (gedicht)

Versie 19-06-2016

Slak (gedicht)

Aan een slak

heb ik lak:

ik stak hem naakt

door midden,

bidden hielp niet:

hij vrat Gods natuur

kapot: mijn dahlia's,

petunia's: 't was een strop;

nu dan dus korte metten,

van de Heere zelf

mag ik er mijn voet

op zetten,

of strooien met slakken-stop

“veilig voor mens en dier”

't staat er echt op!

Leo Besouw

Blog 418 Spelen van de bal (gedicht)

Versie 17-06-2016

Spelen van de bal (gedicht)

Boris Johnson

wil met een

Brexit Great Britain

buitenspelig spelen,

terwijl Cameron

middels een corner

in the last minute

het Britse spel

wil redden in de EU-

arena, waar het EK

als lichtend voorbeeld

in  the last minute

de Noord-Ieren

van plezier liet gieren

en Oekraïne met

beide benen op de grond

tenslotte in z'n hemd stond...

Leo Besouw

Blog 417 Consequent én flexibel (gedicht)

Versie 13-06-2016

Consequent én flexibel (gedicht)

Consequent én flexibel

is een penibel evenwicht

waar menig gezond verstand

zich aan verzwikt:

de rechte lijn

is gemakkelijk en fijn

maar onverwachte

wendingen kunnen leiden

tot ieder risico mijden,

en trappen op de rem

zet vooruitgang dan klem,

waarna een nieuw evenwicht

zich niet licht

laat vinden en de afgrond

naast de levenslijn

zijn tol eist in het ravijn.

Leo Besouw

Blog 416 Super rood (gedicht)

Versie 10-06-2016

Super rood (gedicht)

Super-rode lippen

raceten mij voorbij:

op haar fiets,

aan haar kontje niets

dan strakke jeans;

aan haar oor verloor

ik snel het zicht,

het was het zomerlicht

in 't stadje Amersfoort

waarin ik razendsnel

het zicht op haar verloor.

Alleen die lippen!

Die bleven me lang bij,

vertel ik nu op deze rij...

Leo Besouw

Blog 415 Vlucht (cricht)

Versie 06-06-2016

Vlucht (cricht)

Met vlucht 333 vertrok

ik naar een onbekend land;

ik las er de krant:

excessief geweld bij een hek

in Hongarije en dacht

wat gek, waren er ooit

geen Hongaarse vluchtelingen

die hier belandden,

en ook Vietnamese

op verre stranden

met boten gevlucht

zonder nummer

en eerder nog joden

uit Duitsland en

protestantse hugenoten

die uit het katholieke Frankrijk

hier kwamen gekropen

op hun vlucht zonder nummer?

Wie zal ze redden,

die van nu,

in dit uur U

van vele vluchten

met geldige nummers,

misschien “Optimus Prime”

“made in Vietnam”

of een andere Transformer

die het scheermesdraad

mogelijk aankan?

Leo Besouw

Blog 414 De verzoening (boekbespreking)

Versie 03-06-2016

De verzoening (boekbespreking)

Het boek “De verzoening” van R.A. Basart (Lebowski Publishers, 2016, 331 blz.) “houdt me bezig” (om bijvoorbeeld een vraag van Twitter te beantwoorden.

Om te beginnen: een mooie èn intrigerende titel: wat moet er verzoend worden en hoe loopt dat dan (eerst mis dus). Dat blijkt niet eenvoudig, maar wel boeiend. In negen delen spelen velen een rol: de vader, de zoon en hun relaties, bij tijd en wijle op het speelvlak van een geïdealiseerde en moeizame onderwijsvernieuwing.

Maar ook God en gebod, levensfilosofische discussies en verliefde toenaderingen, die soms fataal uitpakken, komen voorbij. Alles geschreven in een eigen-wijze en creatieve stijl, waarbij herhaaldelijk getracht wordt je op 't verkeerde been te krijgen. Zo is Hans een vrouw en Marian een man en heet Juul van achter niet Paradijs, maar Pardijs, en zo meer.

Op huwelijksreis gaan de zoon, Tjon, en Elisee op stap met hun “best man” Bob, die kuis in hun bruidsbed belandt na eerst al samen buiten foto's van de naakte bruid te hebben gemaakt. En dan de discussies als bijvoorbeeld “God ìs raar toch?” (pagina 219).

Een wat verwarrend, soms absurdistisch boek, waaraan toch je aandacht blijft kleven: je wordt meegesleurd in een wijde range van gebeurtenissen en eigenaardigheden van vader en zoon van 1976 – 2005. Nu, op pagina 236, moet “de verzoening” nog komen: ik blijf ze volgen vanaf Italië en de “derde graads Mussolini”, waar de hoofdpersoon dan in dienst is en verblijft in liefdevolle vriendschap met diens dochter Severina.

Een boek, zeker de moeite waar om het zelfs twee keer te lezen (lijkt me)!

Leo Besouw

Blog 413 Sla los (gedicht)

Versie 30-05-2016

Sla los (gedicht)

Sla los die vastgetrapte

paden,

ruk los die dubbelgestikte

naden,

val uit je rol en maak eens

lol,

gebruik je inval als een

verlossende knal,

spreek in nieuwe talen die

je halen

uit het vastgeroest stramien,

grijp een kans ook ongezien,

maal de werkelijkheid tot

jouw nieuwe tijd!

Leo Besouw

Blog 412 Gele lis (gedicht)

Versie 27-05-2016

Gele lis (gedicht)

Met de gele lis

is helemaal niets mis;

de gele waterlelie

steekt zijn kop

net boven water,

zijn platte blad

volgt ietsje later.

Een enkele vis

recht zijn rug

net boven water,

en ander maakt een kring,

terwijl de koekoek

roept: ik zing

en parels zie ik er

van puur geluk:

mijn avond aan 't water,

mijn samen-bankje,

kan niet meer stuk!

Leo Besouw

Blog 411 Blij (gedicht)

Versie 23-05-2016

Blij (gedicht)

Wees blij in mei

want zij aan zij

komen wij voorbij:

de bijen, de bloesems, de beestjes,

in mei geven we

uitsluitend feestjes:

uit het ei komt er

een vogeltje bij,

is de buik dik en rond

dan komt er een mei-kind,

hopelijk net zo gezond

als de rode kastanje

en eik in de wijk

die bol staat van verwachting:

alle pessimisten krijgen

-alweer hopelijk – ongelijk.

Leo Besouw

Blog 410 "Volkoren" (Brava) (gedicht)

Versie 20-05-2016

“Volkoren” (Brava) (gedicht)

Strijkers zijn geen zeikers,

ze doen hun werk

in concertgebouw of  kerk

en dragen bij tot

de vreugd van 't oor:

zij aan zij

met organist en trompettist,

met hoorn en klarinet,

met harp en grote trom

tot de som van geluid,

tezamen met 't koor

van sopranen en tenoren,

van alten en van bassen

en verschillende solisten

tot geheel verhemelde

gezichten die zich richtten

tot wat niet was te vangen

in slechts woorden,

maar alleen in de akkoorden

die hun oren hoorden.

Leo Besouw

Blog 409 Het lot van een krant (gedicht)

Versie 17-05-2016

Het lot van een krant (gedicht)

Het lot van een krant

is dat hij in de container belandt:

al lees je hem voor je plezier,

of voor de ernst

van de wereld nu hier

en dan daar, morgen of toen,

hij past op 't end slechts

in de categorie verdoen

als oud papier, hooguit

een plek in de kattenbak

en vangt er wat pis en poep,

of dient als omslag voor

breekbaar porselein

ter verhuizing

naar ander terrein.

Nee, het mooiste gedicht

van Remco Campert

of van een verre nicht,

het overzicht van kernkoppen

ter wereld of ander

(potentieel) geweld:

al wat er iedere dag

wordt verteld verdwijnt

ten lange leste op

de vuilnisbelt

van 't al van voorbijgaande

aard, hooguit

gerecycled tot een

nieuwe staat  die weer

van voren af aan begint

en waar de nieuwsverzamelaar

garen bij spint.

Leo Besouw

Blog 408 Woorden wervelen (gedicht)

Versie 13-05-2016

Woorden wervelen (gedicht)

Woorden wervelen

als woeste fijnstofwolken

om ons heen:

het einde van de redelijkheid

is in zicht,

als ik de krant mag geloven,

het heil komt niet meer

van boven, maar uit

de onderbuik

van Trump en van Sanders,

van Duterte en Marcos:

ze vloeken en tieren

in hun campagnes,

doen sexistische uitspraken

en beledigen de paus

of iemand anders.

Hun beloften zijn groot

maar tegelijk idioot,

tegenstanders worden

verduiveld of erger:

doodseskaders voor criminelen,

“Bongbong” kan de feiten niet schelen.

Persoonsverheerlijking

lijkt nu de trend,

aan de rede een end;

krijgt u het al benauwd

bij al deze stof

door uw keel gedauwd?

Leo Besouw

(N.a.l.v. NRC Weekend

7/8 mei, pag. 18-19

en de Volkskrant

9 mei, pag. 11)

Blog 407 Samenscholing (gedicht)

Versie 09-05-2016

Samenscholing (gedicht)

Bent u ook

samengeschoold,

uw koppen bij elkaar

in de klas, rechtop

in de pas, van 't gedeelde

doel, recht op de stoel,

of samengeschoold in

moskee of kerk,

al buigend of knielend

voor een god aan 't werk,

of theedrinkend misschien,

of zuipend een biertje

in 't stamlokaal

voor een pleziertje?

Dan plots een verbod

op 't scholen tezamen

omdat ruiten en ramen

rinkelden door vandalen

die hun gram kwamen halen

en zelfs auto's verstookten

als onzinnig bekookten

omdat hun theehuis

alias kroeg was gesloten.

Wat's wijsheid voor

burgervaders of consuls

bij zulk vandalisme,

grijpen bij de lurven

of doodknuffel-isme;

de pers heeft een item:

hedendaags Edes geweld,

zelfs polderbreed uitgeteld!

Leo Besouw

Blog 406 Digibeet (gedicht)

Versie 05-05-2016

Digibeet (gedicht)

Bent u een hele

of een halve digibeet,

mogelijk een kwart

of driekwart?

Wat u niet weet

dat deert u niet,

denkt u misschien,

maar ook het niet-zien

wordt soms gestraft:

u bent niet meer “bij”

en in gebreke,

uw belasting, parkeerautomaat,

aanmaning (digitaal)

“vergeten”, u had beter

moeten weten, want

uw adviseur of helper

was -misschien-

een melker van uw geld,

uit gemakzucht of met

(te) mooie beloften:

de belastingdienst

zoekt wel naar zulke

schoften, maar de rekening

komt toch bij u, al was

u hele of halve digibeet,

of analfabeet, voor u

komt onverhoeds uur “U”.

Leo Besouw

Blog 405 Hendrik Groen (gedicht)

Versie 03-04-2016

Hendrik Groen (gedicht)

Hendrik Groen

is een pseudoniem

zo groen als gras

maar al met heftige uitwas:

het artikel aan hem gewijd

is wijd en zijd gelezen,

wat mag dit toch geheimzinnig wezen:

maar ze zijn er nu uit

Peter de Smet

is de schavuit

voor ieder die kan lezen.

Via Victor Meijer

kwam de krant

bij Carel Helder,

en via site Torpedo

en Henk Verweerd

zocht men het verwachte credo;

en in Amsterdam-Noord

werd Peter de Smet bekoord

zijn identiteit prijs te geven,

doch daar aan de deur

stiet Peter het gezeur

en lachte “Nee sorry”,

met 83 ¼ jaar

zou ik graag voor jullie beven!

Leo Besouw

(N.a.l.v de Volkskrant 27-04-2016

pagina's V 4 t.e.m. 7)

Blog 404 As in tas (boekbespreking)

Versie 29-04-2016

As in tas (boekbespreking)

Ik las “As in tas” van Jelle Brandt Corstius (Das Mag uitgevers, 2016) bijna in één ruk uit. Dit ego-document (150 pagina's) is het verslag van een door verlies van zijn vader bijna genoodzaakte fietstocht van 1260 kilometer, van Amsterdam naar de Middellandse Zee.

Niet alleen een zakje as van zijn vader in de fietstas, maar ook herinneringen aan hoe zijn vader was, wat het leven met hen deed, fietste mee. De enorme inspanningen om de toppen in de Ardennen, de Vogezen en de Alpen te beklimmen staan tegelijk symbool voor de weg die zijn  vader hem geleerd en gegeven heeft.

Je kan het (boek) niet laten liggen: spring achterop bij Jelle, worstel mee, kom boven (Ardennen) en mijmer mee over je eigen vader, die in je aderen zit...Pirelli...(pagina 79). Ga door het weer en de wind van het leven, houd je vader nog even vast bij de zee, huil even zoete èn zilte tranen, en sterf een beetje...(pagina 89).

En op pagina 148: “...mijn vader komt naakt mijn kamer binnen rennen. Wat doe je nog in je bed? Je komt te laat voor je Latijn-examen!... hij maakte zich zorgen om mij.” Een flash-back van de zorg van zijn vader als de ultieme vader-zoon liefde. Ondanks alle raadselen en levens-geheimen.

Achter in het boekje nog een aanbeveling: “Maak hier je plannen voor een mooie reis om je eigen trauma's te verwerken”. Daar zijn maar liefst zes gelinieerde pagina's voor beschikbaar! Nou Jelle, heel erg mooi dit aanbod; ik zou er aan toe willen voegen: naast de stilte van het fietsen door oneindig leeg lijkende landschappen, kun je ook op een stille plek je pen oppakken en schrijven over wat je al lang ten diepste raakt, over vragen die je wilt oplossen. Ik deed het met mijn boekje Noorderdorp, een (familie)geschiedenis 1940-1956. Daarin vragen over de oorlog, ook de opgaven voor een jong gezin met alle trauma's van de oorlog en de tekorten/gebreken, en hoe een uitweg te vinden/te zoeken met het verglijden van de tijd.

Wie het oppikt zal er geen spijt van hebben!

Leo Besouw

Blog 403 Brandend land (gedicht)

Versie 25-04-2016

Brandend land (gedicht)

Brandend land

en nergens water

dan een brede zee

voor later

als er een boot komt

om te verdrinken

als we zinken

of heel misschien

worden gered

en op een èchte

boot gezet.

Smokkelwaar zijn we

geworden na de

bommen en granaten

die ons de

vernielde toekomst

lieten verlaten:

weerloos in de boot genomen

zonder geld en riem

en schoen, ons afgenomen,

dobberend in de duisternis

van de verraderlijke zee,

onze toekomst dood

of levend tegemoet,

dat is wat oorlog en

misdadige corruptie

ons aandoet.

Kon geschreven zijn.

Leo Besouw

(Mede n.a.l.v. Artikel

de Volkskrant 22-04-2016,

pag. 5: “Dodelijke loterij...”)

Blog 402 Mag (gedicht)

Versie 20-04-2016

Mag (gedicht)

Mag een artiest

geiten leuken,

mag een politicus

waarheid leuken,

mag een pessimist

de wereld leuken?

Witwassen

wordt vervolgd,

rijkdom kolven

afgekeurd,

gezeur wordt

niet bemind,

gespleten tong

is niemands vrind.

Zo staan we

voor een monoloog:

wie wie bedroog

met moedig leuken:

Teeuwen, Oppenheimer,

Nanninga:

hou op met zeuken!

Leo Besouw

P.S. Mede n.a.l.v. Nrc.next

20-04-16, pag. 27

“Je moet niet fucken...”

Blog 401 De klop op de deur (boekbespreking, tweede deel)

Versie 18-04-2016

De klop op de deur (boekbespreking, tweede deel)

In blog 394 schreef ik over “De klop op de deur” van Ina Boudier-Bakker (23 e druk, 2010, uitgeverij Aspekt), over de eerste helft (“Boek” I t.e.m. III, t.e.m. pagina 410). Nu volgt de bespreking van de rest: “Boek” IV, t.e.m. pagina 732.

We gaan ermee verder van 1908 tot 1920 in Amsterdam, met deze familiegeschiedenis. Kinderen van Anette en Frederik krijgen kinderen, de oude jeugdvriend van Anette blijft een rol spelen. Dood en ook een dramatische zelfmoord (uit liefde) van een kind, huwelijken van andere kinderen, of alleen blijven in schrijnende eenzaamheid met onvermoede lichtpunten soms, komen voorbij.

De schrijfster brengt dit alles met veel gevoel voor verhoudingen, de innerlijke hoop en wanhoop, waarachtige beschrijvingen van de historische situaties en veranderingen in die tijd. Naast de opkomst van de auto en de fiets, de eerste vliegmachines, de ontwikkeling van Amsterdam, zijn het in dit deel vooral de verschrikkingen en dreigingen van de Eerste Wereldoorlog, met de winter van 1918-1919 als dieptepunt van schaarste aan voedsel en brandstof, die een rol spelen.

De heel wisselende aard van de huwelijken of 't alleen blijven van de kinderen, de kleinkinderen met hun verschillende karakters: een palet van relaties, gevoelens, doordrenkt door de moraal, niet-kerkgebonden, van die tijd, komt naar voren. Welke verantwoordelijkheid heb je als ouders, waar sta je machteloos, wat is echte, diepe liefde, hoe werken familietrekken door, wat te doen met standsverschillen, met afwijzing van hulp uit eergevoel? Vragen die ook in onze tijd een rol blijven spelen: de aard en variaties aan verhoudingen, omgaan met liefde en smart, het blijft van ons mensen.

Zo bezien is dit oude boek uit de vorige eeuw (in 1930 geschreven) toch ook heden-menselijk, en tevens interessant als geschiedboek uit die tijd. Het is vlot geschreven, wel hier en daar in wat stijf-oude taal, maar met aangepaste spelling. Een boek dat je mee doet leven met een familie in goede en kwade dagen, in fijne nuances van liefde, hoop, zorg en verdriet.

Ik herhaal: als je de tijd hebt (en het geduld) om de 732 bladzijden tot je te nemen, met het Nawoord van Gé Vaartjes (pag. 733-737) erbij, heb je een zeer waardevolle lees-ervaring achter de rug.

Leo Besouw

Blog 400 Tijdgeest (gedicht)

Versie 15-04-2016

Tijdgeest (gedicht)

De tijdgeest

is als een beest,

maar dan met

teveel fantasie:

vlieg naar Alpha Centauri

op 41 triljoen kilometer

in een “starshot-telefoon”,

alles geminiaturiseerd

als in een droom:

20 jaar onderweg

geen heg of steg in de weg

en na 4 jaar lichtsnelheid

bericht terug:

er is daar geen mug

die je kwaad doet;

kom daar op aarde

nou eens om,

vlug wegwezen,

doe niet meer stom,

of is 't resultaat

een nieuwe versie teflon?

Leo Besouw

Blog 399 Hemd (gedicht)

Versie 11-04-2016

Hemd (gedicht)

Het hemd is nader

dan de rok,

je geld is veilig

in een ouwe sok,

beter één vogel in de hand

dan tien in de lucht,

beter één referendum

dan een klucht,

hoewel ik zucht

van al dat gesnater

van de vele vogels

die later iets anders

bleken te bedoelen

dan hun smoelen

eerst voorgaven:

ze hebben de pik

op het grote ik

van de elite,

maar tochten zelf

aan 't zelfde euvel,

hun heuvel van argumenten

deelt hun zelf de krenten

uit die pap, die staand

in hun hemd Bourgondisch

wordt genoten.

Leo Besouw

Blog 398 Af (gedicht)

Versie 09-04-2016

Af (gedicht)

Wanneer is het leven af,

toen hij de bloesems

niet meer zag,

of de zin van zonnestralen,

welke gedachten,

gevoelens kwamen

hem halen,

was het zijn “onderwereld”,

ons grootdeels onbekend,

die zijn ziel heeft omklemd,

zijn adem heeft ontnomen,

om onder te gaan

in dromen die

steeds dwingender

zijn ziel overstroomden?

Leo Besouw

N.a.l.v. Het overlijden

van Wim Brands,

zie o.m. NRC Next

06-04-16, p. 28.

Blog 397 Roofvogel (gedicht)

Versie 04-04-2016

Roofvogel (gedicht)

Roofvogel in het zwerk:

zie toch hoe sterk

hij glijdt door d'ijle lucht,

hoog boven ied're zucht

vliedt hij voort

langs 'n onzichtbaar koord

van vervoering

in het boven-aardse:

geen uitstoot

in het nederwaartse,

schoner dan de schoonste

elektrieke car,

makend rondjes daarna

als in een kom

hemelse sla.

En weg ineens,

mijn ogen uitgegleden:

ik vereenzaamd nu:

in mijn stoel beneden

op 't groen-zwarte vlak,

verzonken als in een wak

van puur natuur

op dit boven-mens'lijk uur.

Le Besouw

Blog 396 Als ik (gedicht)

Versie 31-03-2016

Als ik (gedicht)

Als ik in de grond

wordt gestopt,

ben ik uit-gekopt,

mijn balbeheersing

kan aan de kapstok,

mijn diploma's van de wand

en ritueel verbrand,

het verband  met

mijn verleden

is doorgesneden,

wat ik was

verwerd tot as,

al mijn heldendaden

waren slechts zaden

voor een toekomst

zonder mij,

ik sta slechts in de rij

van voormalig helden.

Kranten melden mij

niet meer,

moederziel alleen

geef ik alles terug

aan het veld van eer.

Leo Besouw

Blog 395 Poëzie (gedicht)

Versie 27-03-2016

Poëzie (gedicht)

Poëzie: ik leg u over de knie,

mijn  uitspraken

laten uw hersens kraken,

mijn lappen van woorden

vormen u nieuwe akkoorden,

mijn klanken laten u

-misschien wel- janken,

want mijn wijsheid

is als porselein,

zie het aan,

het is zo fijn,

maar ook heel breekbaar:

terwijl u leest sjeest

de hele wereld toch door,

en uw oor houdt het niet

binnen, al mijn zinnen

morsen op het kleed

dat onbegrepen wereld heet.

Leo Besouw

Blog 394 De klop op de deur (boekbespreking, eerste deel)

Versie 24-03-2016

De klop op de deur (boekbespreking, eerste deel)

“De klop op de deur, Amsterdamse familieroman” door Ina Boudier-Bakker (23 e druk, 2010, Uitgeverij Aspekt) is een lijvig boekwerk van 738 pagina's, inclusief een nawoord van Gé Vaartjes. Het is uitgevoerd in een gemoderniseerde spelling.

Voor mijn bespreking hier nu die van de eerste vier “boeken” van het boek, pagina's 7-410, de tijd van 1858 tot 1898 in Amsterdam. Van de rest volgt later een bespreking.

Een verrassend boek, zeker voor de Amsterdam-liefhebber, zeker als je ook geïnteresseerd bent in de geschiedenis en familieperikelen. Met koning Willem de Derde, de Warmoestraathuizen en de Mozes- en Aäronkerk stort je je in het -vrijwel- nog autoloze Amsterdam van de tweede helft 19 e eeuw.

De chirurgijn Goldewijn heeft er één kind, Annètje, de hoofdpersoon voor de verdere 410 pagina's, met haar moeder Fransje. Annètje trouwt met Frederik, en ze krijgen kinderen: Francine, Philip, Pieter, Sophie, Frits, Jetje. De grootmoeder, Fransje, speelt een kardinale rol bij kleinzoon Frits, en de zussen van Frederik, Loïse, Adolphine en Carolien nemen in het geheel ook een belangrijke plaats in, evenals de vriendin van Francine, Stance, met haar ongelukkig zoontje Dolfje.

Het gaat over leven en dood, over liefde en twijfel, over meegesleept worden door de tijd en tijdgeest, over drang naar vernieuwing en behoud van het oude vertrouwde, over emancipatie en nieuwlichterij als van Marx en arbeidersdromen over gelijkheid en durende vrede. Hoeveel en hoe weinig is er veranderd in het gevoel van de mens in zijn levensstroom die tijd heet, vraag ik mij af bij pagina 118. Knap werk van de schrijfster!

Mooi, gevoelig en intelligent beschreven de verhoudingen en gevoelens van grootmoeder Fransje, inwonend (inmiddels) bij dochter Annètje, schoonzoon Frederik en dan drie kleinkinderen. Eenzaamheid, opgeslotenheid in 't lot van nagenoeg blind-zijn en de karakterverschillen met de schoonzoon, terugblikkend op de liefde van haar al lang overleden man: het beroert je: de gevoelens van mensen, het soms botsen van karakters, mooi beschreven, het blijft, denk ik, van alle tijden ( al is het op dit punt in het boek (pagina 188) 1880 aan de Keizersgracht in Amsterdam.

En passant passeren de oorlog Frankrijk-Pruisen, 1870, de wereldtentoonstelling in Amsterdam 1883, de eerste “velocipèdes“ en auto's (25 km/ u), de Parijse Commune, Thorbecke, het Palingoproer in de Jordaan, de bouw van het Concertgebouw, toen aan de rand van de stad: de lijn der geschiedenis. Kunst- en cultuur- en literatuur-ontwikkelingen, als de -al of niet- waardering van Multatuli's Max Havelaar komen je ook voorbij.

Kortom: een prachtig en genuanceerd boek over de geschiedenis van Amsterdam (en Holland) aan de hand van wel en wee, conflict en harmonie, ingepakt in een boeiende familiegeschiedenis. Lezen als je er de tijd voor hebt!

Leo Besouw

Blog 393 Etiket (gedicht)

Versie 21-03-2016

Etiket (gedicht)

Elk woord is een etiket,

goed of slecht:

het is een etiket.

Populist of communist:

't is een list en etiket,

want van veraf lijkt

't te zijn klare taal,

maar de werkelijkheid

is een veel breder verhaal

waarin veel plussen en minnen

strijden om voorrang

bij het verzinnen van het etiket,

waarachter, onverlet,

een mengelmoes van delen

de “werkelijkheid” van

het etiket hoopt te stelen.

Leo Besouw

Blog 392 De Tijd (gedicht)

Versie 17-03-2016

De Tijd (gedicht)

De Tijd is een moordenaar

en tegelijk een levensverwekker.

De Tijd laat ons begraven

en laat ons baren.

De Tijd doet wat ie wil

en laat ons soms kiezen.

De Tijd maalt ons

en soms staat ie even stil.

Leo Besouw

Blog 391 Nieuws 09-03-16 (gedicht)

Versie 14-03-2016

Nieuws 09-03-16 (gedicht)

Nieuws: de politie vond

een hoofd

èn een lijk zonder,

en onderzoekt nu

“het mogelijk verband”.

Het hoofd, lag voor de hand,

past mogelijk bij het lijk

met oorzakelijk verband,

gezien het feit

dat het onmogelijk lijkt

zomaar een hoofd te vinden

zonder verband met een lijk.

Wat gaat de politie nu doen

met dat “mogelijk verband”,

vinden ze dat

en raakt “de zaak” aan kant;

en wat met de luisteraars

van het significante nieuws,

worden zij -door heel het land-

nu ook betrokken

bij de zoektocht

naar “het mogelijk verband”?

Leo Besouw

(N.a.l.v. Radiobericht

09-03-16, 10:01 u)

Blog 390 Vóór (gedicht)

Versie 13-03-2016

Vóór (gedicht)

Vóór mijn vlees wordt

verkruimeld

wil ik mijn gedichten

beduimeld

al is 't via internet

op een tablet

dat mag 't genoegen niet

drukken mogelijk

bij te dragen aan stukken

geschiedenis

die mij hebben bewogen

tot schrijven

om toch -een beetje- eeuwig

te blijven;

al zal ik ook vergaan

tot as,

lezers zullen -een beetje-

weten wie ik was.

Leo Besouw

blog 389 Bellen (gedicht)

Versie 07-03-2016

Bellen (gedicht)

Wie niet in bellen blazen gelooft

wordt binnenkort misschien onthoofd

in Amerika, Europa, Azie,

het valse woord krijgt

ze onder de knie:

hun wapen is het leeg gepraat,

is 't Trump of Un of 't Kalifaat,

het woord is het begin

van goed en kwaad.

Het bouwen van een muur

of schuur, alleen voor 't eigen

volk: de Chinezen deden 't

voor, en velen zingen nu

in koor: dát is de weg,

zíj gingen ons voor...

Leo Besouw

Blog 388 Gamble (gedicht)

Versie 03-03-2016

Gamble (gedicht)

Procter en Gamble

is de volgende prooi

van Warren Buffett:

't is een wonder

zoals die het steeds redt:

superbeleggen als dreggen

van 't kapitaalkrachtige

goud, al ben je oud,

je speelt het spel met

de miljarden als farao's

die de zon eens tarden

en voor hun kar wilden

spannen: alleen de zon

paste nog in hun plannen.

Maar eens gaat ook

voor dit spel het licht uit,

eens neemt de hemelse

schuit ook Warren Buffett

in het ootje:

zijn bootje van 73 miljard

raakt verward in de strikken

van tijd en nieuwe realiteit:

zijn schuld bij de goden

besluit straks zijn strijd.

Leo Besouw

(P.S. Zie ook NRC Next

29-02-16, pagina 24.)

Blog 387 Eens (gedicht)

Versie 29-02-2016

Eens (gedicht)

Eens vingen jouw toppen

met heel hoog de knoppen

het licht en zette die om,

maar nu sta je krom

en steunend te wachten

tot de versnipperaar

een einde maakt aan je

trots en mogelijk klachten.

Mannen met zagen

wagen zich hoog in je dak,

en daarna voeren ze jou

de versnipperaar in,

tak voor tak,

en met gemak je dikke armen,

ooit trots ten hemel

geheven, maar nu:

een eind aan je leven.

Met oorverdovend geluid

word je gevoed

aan het monster dat

jouw leven besluit:

versnipperd ga je naar

de oven waar de vuren

niet doven en jouw einde

de halve stad verwarmt.

Leo Besouw

Blog 386 Krom (gedicht)

Versie 25-02-2016

Krom (gedicht)

Krom is de boom

scheefgegroeid door

harde wind of hoog-

geplaatste buren,

die hem licht ontnamen

en hem dwongen

zich te buigen

naar de zon.

Krom zijn de wegen

van die mens die

moest buigen voor

de wind van zijn tijd,

voor de heersende macht

van de groten naast

wie hij moest zien

te gedijen.

Krom is de geschiedenis

van opstaan en lijden,

van volken in de schaduw

der machtigen,

zoekend naar dat beetje

lucht en vrijheid

in de hun toebedeelde tijd.

Leo Besouw

Blog 385 Hoog (gedicht)

Versie 22-02-2016

Hoog (gedicht)

Hoog in de boom

zie ik mijn nest

waarvan ik droom:

(bijna) kant en klaar,

de loper lijkt wel

uitgelegd daar.

Zo vroeg in 't voorjaar

maak ik de rest klaar

voor mijn vrouwtje:

zij zit op haar touwtje

en kijkt liefjes toe

hoe ik de rest doe

voor het nageslacht,

wat in mei

-eens uit het ei-

op ons wacht.

Dan komen wij

om beurten aangevlogen

in mooie bogen

naar ons nest

met jongen,

wormpjes in de bek

voor hun hongerige trek.

Als hun bekjes

en veren groeien

begint 't ons

wat te vermoeien:

we hebben 't weer gedaan

en vluchten voor één

jaar weer, naar de maan.

Leo Besouw

Blog 384 Bomen dromen niet (gedicht)

Versie 18-02-2016

Bomen dromen niet (gedicht)

Bomen dromen niet,

dat weet ik zeker

toen ik keek

naar hun bewegen

in storm en regen,

in de brandend felle zon:

ze waren aan 't overleven,

pratend met hun takken

lieten ze de moed niet zakken,

bewogen met elkaar

alsof ze dansten

of stonden stil en schransten

van de zonne-overdaad,

ademend de lucht

en wortelend in 't aardse,

drinkend het vocht

dat zich naar hun blad verplaatste,

hun buren beschouwend,

misschien een beetje rouwend

om wie al was gevallen

door mensenhand

of ruwe storm.

Maar dromen, nee,

kom daar bij hen niet om,

dat te denken is

een beetje oer-dom!

Leo Besouw

Blog 383 Hem (gedicht)

Versie 15-02-2016

Hem (gedicht)

“Jij vindt Hem niet,

Hij vindt jou.”

Gods begrip

ligt op je lip,

maar Zijn wijsheid

is jouw ongelijk.

Je vat Hem niet:

Hij vat jou,

voor dag en dauw

of in je slaap:

Hij slaat altijd raak

want Hij is niet jouw,

maar Zijn “zaak”!

Leo Besouw

Blog 382 Mafketel (gedicht)

Versie 11-02-2016

Mafketel (gedicht)

Een mafketel

kent alleen zijn eigen muziek,

die van anderen hoort

hij nochtans niet.

Hij oreert wat trilt

in zijn eigen kop,

andermans roerselen

steekt hij in een strop.

Als hij de groep leidt

ontstaat daarin geen strijd:

zijn viool is als

voedzame vitriool.

Zijn ketelmuziek

heeft permanent de griep:

zijn eigen groep

die ziet 't niet.

Zijn ketel-vergezichten

houden zijn volgers

in de ban van wat

alleen volgens het

mafketelprinciep door

hun krakende beugel kan.

Leo Besouw

Blog 381 The sound (gedicht)

Versie 08-02-2016

The sound (gedicht)

The sound of Sanders

or the sound of Trump

is it both a disaster

of ben ik teveel een criticaster,

wordt 't Bernie of Hillary,

welk “engeltje” duld ik

op m'n knie (links),

of wordt 't Cruz of Rubio

op d'andere knie (rechts)

of ligt het slechts

aan mijn gehoor

dat ik the sound

zo slecht toch hoor?

Ik sla mijn ogen maar

ten hemel, en luister

dan nog één keer:

ineens bromt er

mijn intuïtie

en hoor ik keer op keer:

kies toch de beste

vrouw of heer

en denk niet langer:

wist ik nu

eindelijk maar meer!

Leo Besouw

Blog 380 De wraak van Poetin (boekbespreking)

Versie 05-02-2016

De wraak van Poetin (boekbespreking)

Hubert Smeets' boek “De wraak van Poetin, Rusland contra Europa” (2016, Prometeus, Amsterdam, 360 bladzijden) biedt een kijk “onder het Russische gordijn door”, onder de wollendeken-taal van Poetin en naar onze Europese en Westerse relaties met die grote buur in het oosten.

De vroegere satelietstaten en vooral de relaties tot en in Oekraïne worden er uitvoerig in onderzocht en beschreven. Dat gebeurt zeer intensief, met naam en toenaam van vele betrokkenen en hun opvattingen, relaties opgedaan in Moskou en de Oekraïne, als correspondent voor NRC Handelsblad van 1990-1993 en vanaf 2012 tot in 2015.

Op blz. 15 stelt hij: “Rusland is een ongekend land. Een land waarachter elk feit een contrafeit schuilt.”. Deze dubbelheid: de officieel voorgehouden waarheid en de officieuze werkelijkheid werken er als een soort “dubbele boekhouding” en compliceren en verdoezelen de machts- en bezits-verhoudingen.

In 19 hoofdstukken, een Woord vooraf, een Noten-apparaat van negen bladzijden en een Nawoord en verantwoording, word je van Stalin tot Poetin ingewijd in de recente Russische geschiedenis, met een grote plek voor het “Project Oekraïne” (hoofdstuk 14). De rol van de Russische taal, cultuur, kerk en culturele waarden worden geconfronteerd met de waarden en ook “Fiasco's van het Westen” (hoofdstuk 17).

“Meer dan geld en gas” (hoofdstuk 18) spelen een rol. In “Viktors wet”(hoofdstuk 19) wordt vooral gekeken naar Oekraïne (blz. 329-330) : wordt het “gehoorzaamheid aan Moskou of aan Brussel.”, of wordt het in een “doormodderscenario een soort niemandsland tussen Oost en West,” of loopt het uit “op het negentiende-eeuwse grootmachtsdenken van het Kremlin.” ???

Prognoses zijn driekwart eeuw na Winston Churchill “even potsierlijk” als toen stelt Hubert Smeets, maar hij doet toch een poging (blz. 332). Churchill vond het toen “een zinloze bezigheid”. Of Hubert Smeets (in een of ander opzicht) wel gelijk zal krijgen, kan alleen de geschiedenis uitwijzen. Maar wie zich vóór het referendum over Oekraïne goed wil oriënteren op de onderliggende bewegingen, doet er goed aan dit boek door te worstelen: het is een gedegen kluif!

Leo Besouw

Blog 379 Dromen (gedicht)

Versie 01-02-2016

Dromen (gedicht)

Dromen van een koning

zonder echte kroning

en met veel jokkebrokken

die het volk gaan soppen

met unieke vergezichten

sinds zij hun Staat stichtten:

dat vindt nu plaats

op hun bodem

door mediagenieke

vogels die liegen

over hun vermogens

als zij als ongekroonde

koning de scepter

mogen zwaaien

van New York tot

Wyoming.

Leo Besouw

P.S. Zie de Volkskrant,

30-01-16, Vonk, p. 4-6.

Blog 378 "Combat achter," (gedicht)

Versie 29-01-2016

“Combat achter” (gedicht)

“Combat achter,

dekken!”klinkt het

onder de staalblauwe

hemel op de hei.

Groene gezichten

dragen geweren,

commando's klinken,

maar  niet van de Heere;

niet ver van dit veld

ligt van ander geweld

de begraafplaats

voor wie de dagen

zijn uitgeteld.

Groen gevaar vormen

de rekruten voor de vijand

die mogelijk aanvalt,

ze rennen en knielen

de vijand op d'hielen;

verderop nog zo'n groep

van een man of tien:

gedrild worden ze,

mogen niet worden gezien.

Genade, God, gevallen

gedood door knallen

die uit de verte weerklinken,

maar nog niet echt,

want slechts een enkele specht

en een handjevol fietsers

houden zich recht:

gelukkig is het snel voorbij

en lopen de soldaten weer

zij aan zij in een

nog levende rij.

Leo Besouw

Blog 377 Ik, Claudia (gedicht over een boek)

Versie 25-01-2016

Ik, Claudia (gedicht over een boek)

Ik, Claudia

zet voor u op en rij

wijsheden van oudere

vrouwen en mannen,

niet in kruiken en kannen,

maar heel kloek

in een boek.

“Neem (eens) een geit”

is de titel en neem

ook de tijd

om het op een rustig uur

tot je te nemen:

het is een kuur

die je niet zult berouwen,

want het kauwen der jaren

door de geïnterviewde

dames en heren

kan u veel leren

over leven en dood,

over kinderen

uit de schoot,

over voorspoed en tegenslag,

over doorzetten en angst,

over betekenis krijgen

en geven, over façades

en leed van een ander,

over “fighting a battle

you know nothing about”,

over liefde en sex

en durf om te leven,

over coming out

en de hele mieterse rest

waarmee we zin

kunnen geven zonder

te beven voor wat nog

voor ons is weggelegd.

Leo Besouw

P.S. N.a.l.v. Het lezen van

“Neem een geit, leven voor,

gevorderden”, door Claudia

de Breij, Lebowski Publishers,

Amsterdam, 2015, 208 blz.

Blog 376 Beesten (gedicht)

Versie 22-01-2016

Beesten (gedicht)

Alle beesten

zijn bedelaars:

hun bek en hun buik

dient gevuld op zijn tijd,

hun blaten en knorren

is als het zuchten

bij opkomende trek,

wat lekkers in de bek

doet wonderen, de nek

strekt zich reeds uit,

geopend de snuit

schrokt de breedste schavuit

zijn buit naar binnen,

de sterkste zal winnen:

niets menselijks is het beest

vreemd, wie wint

behoudt zijn vet

en heeft de meeste pret.

(Bezoekt de (kinder)boerderij!)

Leo Besouw

Blog 375 5 dagen oorlog en 5 jaar bezetting ( dagboek-bespreking)

Versie 18-01-2016

5 dagen oorlog en 5 jaar bezetting ( dagboek-bespreking)

Van W.N. de Vries las ik via internet www.geheugenvannederland.nl op trefwoord “oorlogsdagboeken” zijn ooggetuigenverslag van uit Delft. Een overrompelend verhaal, in briefvorm geschreven net na de oorlog aan zijn familie in Amerika.

Als 50-jarige accountant had hij drie zonen te verzorgen en weg te houden uit de handen van de “moffen”. Ondanks zijn wat bevoorrechte positie, vanwege zijn vele contacten met boeren, een kolenhandelaar e.a. kostte het hem in de hongerwinter de grootste moeite om zijn gezin er levend door te slepen. Van 400 gram brood p.p. per week (op de bon) en 2 kg aardappelen per dag (als ze er waren) en verder nagenoeg niets, ondanks vele zwerftochten viel het hem en zijn omgeving bij tijden doodzwaar.

Nog veel rampzaliger was de jacht die de “moffen” i.s.m. NSB-ers maakten op zijn zonen in de late tiener en begin-20 leeftijd, die òf waren ondergedoken buitenshuis òf binnenshuis achter een kast verstopt. Zijn vrouw heeft doodsangsten uitgestaan en werd tijdens zo'n huiszoeking voor ziek in bed geparkeerd.

De bevrijdingsfeesten die hij beschrijft duurden daar van 5 mei, met aarzeling eerst, toen de eerste week de Duitsers er nog gewapend waren, tot voluit daarna tot half september op straat, en daarna nog in diverse zalen. De enorme ontlading van weer zomaar vrij op straat te kunnen lopen is nauwelijks te beschrijven.

Een zeer eerlijk en bij tijden zeer spannend getuigenverslag van een verschrikkelijke tijd.

Voor de geïnteresseerden (ken uw geschiedenis): www.geheugenvannederland.nl zoek op “oorlogsdagboeken” , zoek dan “5 dagen oorlog en 5 jaar bezetting” en je komt bij de lange brief op 142 pagina's doorslagpapier (soms wat moeilijk te lezen), door hem ondertekend op 10 feb. 1946, W.N. De Vries, voorwoord 25 okt. 1946. Je kunt het opslaan in pdf.

Leo Besouw

Blog 374 Het leven (gedicht)

Versie 15-01-2016

Het leven (gedicht)

Het leven is van

voorbijgaande aard,

ieder valt eens

door het zwaard

van de dood

op deez' aardkloot:

al speelde je nog zo mooi,

al vond je alom allooi,

al gokte je met miljoenen,

besteeg je het prachtigste paard,

of verkreeg je de meeste gouden plakken:

eens laat het leven je zakken

in een onkenbare poel

van donkere zwaarte,

van ommekeer van iets

van gewicht naar

onmeetbaar wit licht

waar niets meer valt te meten,

waar het weten

voorgoed is uitgezweten

en onnoemlijke stilte

dood in je ligt.

Leo Besouw

Blog 373 Die meneer (gedicht)

Versie 11-01-2016

Die meneer (gedicht)

Die meneer

lijdt aan oud zeer,

hij is een beetje gek,

maar ook een beetje normaal,

zijn hoofd is een beetje kaal,

zijn ogen rood-doorlopen,

misschien weer teveel gezopen

toen tranen hem overvielen,

het verleden hem op de hielen,

niet weg te denken demonen

die hem telkens overkomen;

geen put groot genoeg

voor zijn verdriet,

voor wie er geen oog voor heeft:

hij ziet het niet,

het gat waarin die leeft,

zijn trauma telkens

opnieuw beleeft...

Leo Besouw

Blog 372 Honolulu King (boekbespreking)

Versie 07-01-2016

Honolulu King (boekbespreking)

“Honolulu King” door Anne-Gine Goemans (Ambo/Anthos, 2015, Amsterdam, 348 blz.)  brengt je al op de eerste bladzijde naar “toko Hardy” in Haarlem, waar de drie oude vrienden Hardy, George en Cok het levende restant van de muziekgroep Honolulu King vormen.

Tegelijkertijd word je in het verleden getrokken: Batavia, de jappen, de oorlog in Nederlands Indië, de bersiap, de gruwelijke vrijheidsstrijd van de Indonesiërs. Het is een zeer gelaagd boek: van de 40-er jaren in Indonesië tot de allermodernste tijd in Haarlem, van de opa-generatie, de dochter Aswani, tot de liefdesaffaires van het kleinkind Synne.

Allerlei Indonesische gerechten worden in de toko, bij station Haarlem, geleverd. Maar ook ontstaat een conflict met tegenover de toko zich vestigende Japanners, waarbij het oude zeer (van Hardy) schrijnend bovenkomt. Dan probeert Hardy, met zijn 80 jaar ook nog “schoon schip” te maken met zijn geweten door in de veilig gewaande omgeving van de vrijmetselaarsloge zijn negen wraak-moorden te belijden.

Het valt allemaal moeilijk Het kleinkind Synne speelt in de toko bij haar opa een grote rol, maar ook haar problematische liefde/ seks met een getrouwde man met kinderen maakt het reëel en heftig. De dementie van de vrouw van Hardy, Christina, wordt ook prachtig/deskundig en liefdevol beschreven: alleen al die episodes maken het lezen van het boek zeer de moeite waard.

Dat de Honolulu King op zoek zijn naar een rivival, om op hoge leeftijd nog een keer te kunnen glanzen, is een mooie toegevoegde draad in het verhaal. De perikelen in de vrijmetselaarsloge om Hardy toe te laten als “gezel” zijn interessant, maar ronduit dramatisch is het verslag over “de andere kant” van de jappen-ellende, door een oude overlevende vrouw van de atoombom op Hiroshima, die in de toko op bezoek, de grootmoeder blijkt te zijn van de tegenover gevestigde Japanners.

Bijna even dramatisch blijkt aan het einde van het boek de ontknoping van Hardy's levensgeschiedenis. Het is een prachtig boek, vlot en consciëntieus geschreven met boeiende verhaallijnen, waar mooie beeldspraak hier en daar het dramatische lot van de betrokkenen humaan vermildert.

Een mooi “have-to-read”-boek, dat prachtig een stuk Hollands-Indische geschiedenis verbeeldt!

Leo Besouw

Blog 371 Wat is er mis? (gedicht)

Versie 05-01-2016

Wat is er mis?

Wat is er mis

met het Poolse PiS,

is hun water van de kook,

zijn zij vergeten de rook

van overleden buur H

die slechts één soort PIS

had in zijn la

van rekwisieten:

de kleur was bruin

en nimmer geel,

wie zijn hand er niet

voor uitstak

kreeg zijn deel

van staatswrok

door zijn keel

of eindigde nog minder

dan een zak bedorven meel.

PiS wil meer van hetzelfde,

uniforme Poolse waarden,

en wie daarin niet

zou willen aarden

wordt weggezeefd

alsof ie nimmer heeft geleefd:

wat treurnis voor wie

het bruin geweld

heeft overleefd...

Leo Besouw

Blog 370 Wat komt, wat is, wat was, (gedicht)

Versie 04-01 2016

Wat komt, wat is, wat was (gedicht)

Wat komt, wat is, wat was,

eens blijft slechts as,

maar desalniettemin

doe wel de was

en uw plas

op z'n tijd

mitsdien de eeuwigheid

u anders bij de benen grijpt

en trekt naar  't onder-

of boven-aardse.

Zucht, hijg en zweet,

alsof u niet beter weet,

want vandaag is uw opdracht:

maak er wat van

zolang het kan,

totdat de bodem van de beker

is bereikt en de

oneindigheid der schepping

in een grote, volle leegte

u ontstijgt.

Leo Besouw

2018-12-13 Blogs 2015 van website

Blog 369 Starende ogen (gedicht)

Versie 28-12-2015

Starende ogen (gedicht)

Starende ogen:

ik kijk ze aan,

zouden ze niets mogen

vertellen of gaat 't me

niets aan?

Even een korte herhaling;

ze maakt zich los:

de strakke vlechten

laat ze gaan,

haar gezicht verraadt

een kleine ontplooiing.

Nog één blik bij

't verlaten van de coupé:

een glimlach zowaar,

maar die telt dan wel

voor méér dan twee!

Leo Besouw

Blog 368 Aan de grote vijver (gedicht)

Versie 21-12-2015

Aan de grote vijver (gedicht)

Aan de grote vijver:

je perspectief wordt er

wijder en wijder:

turend naar de hoge bomen

aan de overkant

komen ze – nog groter –

naar je toe over 't

spiegelende water,

zó scherp dat je je later

afvraagt was de ijsvogel

die erin naar beneden dook

en de droom even verstoorde,

ook een begoocheling

of was dat zoals het hoorde:

éven een rimpeling in

't glasheldere spiegelende oppervlak,

éven het heldere beeld gebroken,

maar daarna weer helder opgedoken,

vastgelegd slechts door

de ogen die

er zich liefdevol

aan vast zogen...

Leo Besouw

Blog 367 Vallende ster (gedicht)

Versie 17-12-2015

Vallende ster (gedicht)

Vallende ster

wat kom je van ver

naar dit aards tranendal

van zondaars

en armoelijers,

van bekakten

met teveel verbeelding,

van zieken en zwakken

in verdrukking die pogen

zich te bevrijden

van veel te aards lijden?

Vallende ster,

blijf toch staan,

zie ons aan

en verlos ons

van de pijn,

open een plein

van vrede en rede,

van geluk en welzijn,

van samenleven

zonder dood en ziekte

te hoeven vrezen,

kunt U ons misschien

– al is het een beetje -

van onze kommer genezen?

Leo Besouw

Blog 366 De geest krijgen (gedicht)

Versie 14-12-2015

De geest krijgen (gedicht)

De geest krijgen

of de geest geven:

dat is niet om 't even:

zonder body geen geest,

zonder geest

is de body er alleen geweest

en gaat over tot ontbinding,

terwijl de geest krijgen

leidt tot nieuwe bevinding

door 't lijf, wat opstaat

en stevig zich richt

op een nieuw verhaal

of gedicht in 't leven

wat voor je ligt,

en bekwaam gedaan

nieuw leven sticht.

Leo Besouw

Blog 365 Vader (boekbespreking)

Versie 11-12-2015

Vader (boekbespreking)

Van de (beroemde) schrijver Karl Ove Knausgärd las ik zijn deel 1 van “Mijn Strijd”: Vader (De Geus, 13 e druk 2015, 445 bladzijden).

Deze Noorse schrijver bleek mij een man met zowel een fantastisch visueel als auditief geheugen. Hij is ten tijde van het schrijven gehuwd met Linda en heeft drie kinderen, maar blikt voor alles verhalend terug op zijn jeugd in Kristansand, zijn tienerervaringen daar, en op zijn eerste huwelijk met Tonje in de verhaallijn met de dood van zijn vader, vooral beleefd met zijn broer Yngve en zijn grootmoeder van vaders zijde.

Zijn tienerervaringen in het koude Noorwegen rond een jaarwisseling konden mij niet zo sterk boeien, maar zijn ervaringen met zijn vader en grootmoeder (85) en rond het overlijden van zijn vader wel. Het verhalen daarvan liep soepeler en spannender, misschien was ik inmiddels ook meer gewend aan zijn breedvoerige en detaillistische stijl.

In zijn verhaal spaart hij de realiteit van drankmisbruik, vervuiling door uitwerpselen en pis niet, maar door al het horribel heen speelt toch de gevoelige vraag wat zijn vader en grootmoeder voor hem hebben betekend. Dit alles zo beschreven als in een levensloop met flashbacks alsof je het zelf aan het filmen bent, met een “hoorbare” introspectie van Karl Ove zelf.

Een mooie reis door een Noors landschap, met een Noorse familie en karakters die dichtbij je komen.

Leo Besouw

Blog 364 Mauthauzen Liederen (gedicht)

Versie 07-12-2015

Mauthauzen Liederen (gedicht)

Snijdend door je ziel,

smartelijk in doodswit

gezongen door het koor

en orkest, achter tralies

puilt het drama

van lief en leed

als een mantra:

“vertel mij toch

waar mijn liefste is”

“ik heb hem lief maar

niemand weet dat hij mijn liefste is”

“vertel mij toch

vertel mij toch”

en het koor en orkest

snijden verder in mijn ziel,

zo licht als rook

en scherp van geur

zoals ooit eens waar te nemen viel.

Onbeschrijflijk, indringend, ontwrichtend,

tot in verre eeuwen

en eens verstomd

op het laatste en

diepste spoor

wat deze oorlog achterliet.

Leo Besouw

P.S. n.a.l.v. uitzending op Brava 03-12-2015

door het NS Harmonieorkest

en Toonkunstkoor Utrecht

Blog 363 Zuiverheidswaan (gedicht)

Versie 04-12-2015

Zuiverheidswaan (gedicht)

Zuiverheidswaan is

als verstand in je broekzak:

je keert hem binnenste buiten

en 't schaamrood van je

weerspiegelt zich in de ruiten:

hoe kwam je zo gek,

wentelde je de ander in drek,

liep je nietsontziend

over lijken die eerder

leken te zeiken

over gelijkheid voor ieder mens,

terwijl jij dacht

dat zijn pens gevuld was

met eten dat niemand

hoort te vreten,

jouw gelijk werd zijn lijk:

zuiverheidswaan is zelf

een pot verderfelijk zeik.

Leo Besouw

Blog 362 In een broeinest (gedicht)

Versie 01-12-2015

In een broeinest (gedicht)

In een broeinest van gedachten

smachten we naar

een eeuwig leven,

naar alleen doelpunten vóór

en geen enkele tegen,

al onze dromen komen

erin uit:

van duizend maagden,

gouden tronen,

eeuwige roem

en onversaagde moed,

totdat de werkelijkheid

ons de dodelijke das omdoet.

Leo Besouw

Blog 361 Moeder Aarde (gedicht)

Versie 27-11-2015

Moeder Aarde (gedicht)

Moeder Aarde

of Vader Staat,

voor wie sta je paraat,

wie is het die je beschermt

of wie is het die je bedwelmt,

welke paden wil je gaan,

wie van de twee

zie je 't meeste staan?

Welke keus je ook maakt

en welke moed

je ook samenraapt,

pas wanneer je daad

een doel heeft geraakt

zal men je oordelen

op wat je hebt klaargemaakt.

Leo Besouw

Blog 360 Als de rook uit mijn hoofd is verdwenen (gedicht)

Versie 23-11-2015

Als de rook uit mijn hoofd is verdwenen (gedicht)

Als de rook uit mijn hoofd is verdwenen

zal ik wenen

om wie vielen

door haat of berekening

of door het valse knielen

voor een god of een king

die geen uitzondering

toeliet op “het ware”,

die volledige overgave

eiste als zuiverheid

voor het verheven ideaal,

dat eens doorgedraaid

alles verwoestte

wat tegenstand bood:

de dood van de ander

als beleg op 't eigen brood

en -belang, alles in de tang

van 't eigen gelijk,

rook in de hoofden,

de andersdenkenden gewenst als lijk.

Leo Besouw

Blog 359 Als je grijs (gedicht)

Versie 19-11-2015

Als je grijs (gedicht)

Als je grijs gepaard

voor 't stoplicht staat,

arm in arm met licht

beslagen brillen,

vóór je tuurt en bedenkt

wat je nog zou willen

en wat nog kan

in 't tijdsspan wat nog rest,

en wat best was in je leven

en wat slecht,

welke banen je tranen

hebben afgelegd,

welke kreten van genot

of vreugde je mocht genieten,

welke geboden je hebt overtreden,

welke gevaren gemeden,

dan maak je snel balans op

bij 't groen, opdat 't geel

niet snel verleidt tot niets meer doen

en rood je weer blokkeert

en niets anders dan

een nieuw en ongewis

begin resteert.

Leo Besouw

Blog 358 Rood bloed (gedicht)

Versie 15-11-2015

Rood bloed (gedicht)

Rood bloed, blauw bloed, zwart bloed.

Zondvloed van geweld.

Beenderen doorzeefd

tekort geleefd.

In lijkenzakken weggevoerd

voor altijd de mond gesnoerd.

Het rode bloed werd

blauw en zwart.

De dood getart

door daders,

verraders van verwachting

oogstend woedende minachting.

Lijken voor een ogen-

schijnlijk goede zaak,

verdwaasd in hun

gestaalde ogen

moederzielen dodend

die ooit zogen

al wat hun lief was

grenzeloos bedrogen.

Leo Besouw

Blog 357 Schaamteloos (gedicht)

Versie 13-11-2015

Schaamteloos (gedicht)

Schaamteloos verdriet

schaamteloze onmacht

schaamteloze inkeer

schaamteloze waarheid

schaamteloze zin

schaamteloze begeerte

schaamteloze leugen

schaamteloze zelfzucht

schaamteloze moraal...

Moraalpredikers

moraaltheologen

moraalridders

moraal-normen

moraal-controle

moraal-politie

moraal-cultuur...

Model-mens

model-wet

model-gebruik

model-gewenning

model-cultuur...

Wat is de essentie?

Leo Besouw

Blog 356 Maan in de ochtend (gedicht)

Versie 09-11-2015

Maan in de ochtend (gedicht)

De maan aan de hemel

als een parel zo wit

in dit ochtend-uur

en mijn blik gericht

op 't noord-west:

wat deert de rest,

de woelige wereld

van verhalen in de krant

over binnen- en buitenland,

over oorlog en vrede,

over onmin, ontdekking

en zeden,

over kwaad zaad

van terroristen en duivels,

over liefdesboodschappen

van een God achter kazuivels,

over list en bedrog,

wat vermag dat alles toch

in het licht van die maan,

die teken is van 't

onvermijdelijk komen en gaan?

Leo Besouw

Blog 355 Nep-leer (gedicht)

Versie 05-11-2015

Nep-leer (gedicht)

Nep-leer is van de

valse profeten:

zij houden zich van de domme,

maar dat is juist 't kromme:

hun waarheden stuiten tegen de borst,

maar dat is hen worst;

hun eigen gelijk

lijkt bestand tegen 't slijk

van de realiteit

en daaraan hebben zij schijt.

Dwarse beloften scheiden zij uit,

die lonken al te eenvoudig

de simpele ziel meervoudig

als peilingen uitwijzen:

we willen allemaal rijk,

maar dan zonder gezeik

van de problemen uit

de complexe realiteit.

Leo Besouw

Blog 354 't Schijnt (gedicht)

Versie 02-11-2015

't Schijnt (gedicht)

't Schijnt waan te zijn,

de haat en de angst

die voortkomt uit

veronderstelde schijn

van bedreiging en intimidatie

als creatie van

een angstige geest

die de mens die hij vreest

meer ziet als een beest

uit de donkerste diepten

in eigen geest van

onzekerheid, die contacten

met de werkelijkheid

uit angst vermijdt.

Leo Besouw

Blog 353 De onderwaterzwemmer (boekbespreking)

Versie 29-10-2015

De onderwaterzwemmer (boekbespreking)

Ik las “De onderwaterzwemmer” van P.F.Thomése (roman, 2015, uitgeverij Atlas Contact, 253 blz.). Het boek bestaat uit drie delen, die de hoofdpersoon, de zoon (Tin) met zijn vader meemaakt in deel een, met zijn vrouw Vic in deel twee, en voornamelijk met zijn adoptie-zoon Sal/Salif in deel drie. Het is meemaken en doorleven met een zeer sterke innerlijke stem van de betrokkenen, alsof je erbij aanwezig bent en de waarnemingen, overwegingen, angsten, bezweringen en zelfverwijten meteen binnen krijgt, minder vaak daadwerkelijk letterlijk gezegd.

Het eerste deel speelt in 1944, op 14-jarige leeftijd van Tin, op de grens van bevrijd gebied aan/over een rivier, het tweede in Charleville (Afrika) 1974, samen met zijn vrouw Vic. Het derde deel in Havanna(Cuba) in 2004, voornamelijk met het Foster Parents adoptiekind Sal/Salif. Door de laatste twee delen heen speelt zijn dochter Nikki een belangrijke rol, al is het op afstand. Tenslotte speelt kleinzoon Victor aan het eind van het boek een cruciale rol.

Mooi taal: (bijvoorbeeld pagina 75 e.v.): “Sommige mensen slagen erin hun hele leven te presenteren als een product van eigen keuzes.” “Met vereende krachten worden de waterbange witmensen, onder luid gejoel en gelach, aan boord geholpen, … (vanaf de oever op de Afrikaanse rivier). Mooi, dat “waterbange witmensen! “De man met de vaarboom kijkt de jankende blanke doordringend aan en zet de zang in, één toon, ...” Treffend weergegeven de (h)erkenning van een peilloos, lang verdrongen verdriet over verlies.

En verder (pag.95) “De elegisch-extatische beurtzang waaiert uit over het water. Alles raakt met alles verbonden, alles komt los en vindt zijn gerechte plaats terug. Het zijn de klanken die dat zeggen, woorden kunnen zoiets nooit doen.” “Rivière Lente wordt deze stroom hier genoemd. … Een langgerekt meer... Traag als de tijd die tot herinnering is geworden en geen kant meer op kan.”

Tot slot nog een paar “juweeltjes” van schrijverskunst: (pag. 106 e.v.): “En tegelijk, … alsof hij het niet zelf is die hier zit, in deze auto, op dit continent, …”(Afrika): mooi aangegeven de “dubbelheid” waarin Tin zit: in het toen, wat nagalmt, en in het onvermijdelijke nu. “Het moeten de raadselachtige wetten van het huwelijk zijn, waarin de grote beslissingen in goed overleg door de ander worden genomen.” Mooi beschreven “verdeeldheid in eenheid” van de tocht van Tin en Vic in Afrika op zoek naar hun adoptie-zoon. “Wie leeft is bezig een gemis of tekort goed te maken. Een inhaalrace met de dood als finish.” Mooie beschrijving van het door Tin veronderstelde compensatiegedrag van Vic, die het te bezoeken adoptiekind Salif ziet als de zoon die ze zelf niet kon krijgen.

Dan gebeurt er nog dramatisch veel meer: zonde om er teveel over te vertellen: van de spanning zit je soms letterlijk op het puntje van je stoel. In het einde volgt de reflexie op het drieluik van dit leven van Tin, met een uiteindelijk verrassende “bevrijding” in figuurlijke zin. Een enerverend, hartverscheurend droevig en adembenemend mensenverhaal, waarbij water, onder water, en “onderbewustzijn” van verliesverwerking heel mooi is verwoord.

Leo Besouw

Blog 352 Wiens list? (gedicht)

Versie 26-10-2015

Wiens list? (gedicht)

Wiens list beslist

over dood of leven,

over oorlog of vrede,

over kans of krans,

over hek of verrek,

over licht of duisternis,

over toekomst

of afgesneden zijn,

over levend of dood

in het ravijn

van 's mensen waan

of armetierig zijn?

Leo Besouw

Blog 351 Hemels... (gedicht)

Versie 22-10-2015

Hemels... (gedicht)

Kleur, klank en dans,

ik was in trance:

deze kans te genieten

was als een prijsvraag

zonder nieten:

vloeiend golfden we mee

in een zee van muziek

en dans-beweging,

sprongen en lift van vrouwen

als mooiste bloemen uitgevouwen:

de mannen met laarzen

dreunend enthousiast

dat je ziel bijkans

uit je lichaam barst:

zoiets fantastisch

door Hollands-Belgisch glorie

dat was super-top

en “hemels” potverdorie!

Leo Besouw

P.S. N.a.l.v. Dansspektakel

internationale folklore “Onder Ons”

op 17 -10-2015 te Amersfoort.

Blog 350 Oranje zakt (13-10-15) (gedicht)

Versie 19-10-2015

Oranje zakt (13-10-15)

Oranje zakt,

is neergekwakt

en als 'n stuurloos schip

liep zij op de klip

met Blind aan 't hoofd

is het vuur gedoofd

en bijna kolderiek

sloegen de Tsjechen

met hun giek

de oranje leeuwen

overboord -nog nooit gehoord-

het Laagste Landen elftal

met een roemloze knal

in de Arena door en door

belabberd 't stadion

èn de EK uitgezwabberd...

Leo Besouw

Blog 349 Kleverig (gedicht)

Versie 15-10-2015

Kleverig (gedicht)

Kleverig, beverig, zeverig

is onze tijd,

gemalen de waarheid

in de strijd,

verklit de leugen

van wat niet meer

wil deugen.

Sinds mensenheugenis

zoeken we het boek

zoals de wereld wezen moet,

maar steeds glijden we af

naar profeten die laf

ons voorspiegelen

wat waarheid of leugen zou zijn.

Komt er ooit een eind

aan 't refrein

van bet-weters claimen,

zodat wij nooit meer

de ramen ons ziels

zouden hoeven zemen?

Leo Besouw

Blog 348 Als er geen gras was (gedicht)

Versie 12-10-2015

Als er geen gras was (gedicht)

Als er geen gras was

zag alles grauw en grijs,

zo grauw als de dauw

van de ochtend,

of geel als 't oneindige zand

van de woestijn

of kilometers strand.

Geen koe zou meer loeien,

geen schaap meer grazen,

misschien nog slechts

enkele hazen

op een eindeloze steppe.

Geen geblaat van het schaap

slechts gekoer van een enkele duif;

of Adam en Eva

dan wel waren geschapen

is voor de wetenschap

een onneembare kluif.

Leo Besouw

P.S. Gedicht ontstaan in de trein

op weg naar Manuscripta in Zwolle.

Blog 347 Het brilletje van Tsjechov, Reizen door Rusland (boekbespreking)

Versie 09-10-2015

Het brilletje van Tsjechov (boekbespreking)

Ik kocht het boek “Het brilletje van Tsjechov, Reizen door Rusland” door Michel Krielaars, uitgeverij Atlas Contact, Amsterdam, 2014, 415 bladzijden. Mijn verwachting was het als een “vakantieboek” te kunnen lezen. Niets bleek minder waar (al zijn er uitzonderingen). De NRC Handelsblad-correspondent in Moskou gestationeerd van 2007 tot 2012, kende Rusland al wat eerder, maar nu was er de gelegenheid tot het verste oosten te gaan, aan de hand van zijn geliefde schrijver Anton Tsjechov.

Nu is Tsjechov in 1860 geboren en in 1904 overleden, dus de schrijver heeft, voor zover mogelijk diens sporen gevolgd. Dit gebeurde tegelijkertijd onder het bewind van Poetin, waarvan de schrijver ook uitgebreid gebruik maakt. Zo werd het veel meer dan een reisverslag, maar ook een enigszins “journalistieke chaos aan de hand van uitstekend kaart- en data-materiaal”.

Tot aan pagina 253 leest het allemaal redelijk vlot weg, maar daar, “Terug in Moskou”, na de reis door Rusland tot aan Sachalin, het verste oosten, een reis van bijna 20.000 km, volgt “Melichovo”, Tsjechov's landgoed, 100 km ten zuiden van Moskou, het echte “Tsjechovia” volgens de schrijver. Voor Tsjechov “als een droom die was uitgekomen” (pagina 267). Later, in 1900, volgt zijn huis in Jalta, op de Krim.

Van hieraf (hoofdzakelijk) volgt het boek de tijd van Tsjechov gemixt met de tegenwoordige tijd van Rusland onder Poetin (tot 2012). Dan vertrekt de schrijver uit Rusland, na Tsjechov's laatste dagen in het Zwarte woud, Badenweiler, een kuuroord, en diens overlijden aan hartfalen op 44-jarige leeftijd te hebben gevolgd. Dan van Berlijn naar Sint Petersburg en Moskou en diens graf.

Op pagina 393 volgt “Een eigentijdse begrafenis” door de schrijver meegemaakt, van Solzjenitsyn en zijn hoogbejaarde vriendin Aleksandra Aleksandrovna. Twee uitersten van Russische lijkbezorging, zowel als nagedachtenis. Tussendoor komen de werken van Tsjechov, Solzjenitsyn en ook Tolstoj en hun betekenis voor de Russen en de wereldlitteratuur behoorlijk aan de orde, in het licht van het huidige Poetinisme.

Een uitstekende inwijding in de “Russische ziel” en geschiedenis, weliswaar nogal heen en weer schietend in de tijd, maar daardoor ook verhelderend. Zeer de moeite waard!

Leo Besouw

Blog 346 De Maan en Mars (gedicht)

Versie 05-10-2015

De Maan en Mars (gedicht)

De Maan en Mars

schelen me geen snars:

wat moet je er doen,

daar wringt hem de schoen,

er groeit er geen kool

en ook al geen biet,

patat kennen ze er niet.

Geen bloem is er daar die bekoort

het is er slechts koud

in dat oord,

en als je er in de piepzak zit

is er geen 112 voor quit;

met bidden ben je er

verder van God,

al is er ter plekke

dan weinig gebod.

Nee, laat mij maar hier zijn,

op aard' als vlucht'ling

uit 't heelal,

licht dat hier meer brood is,

al is 't soms onder vurig geknal;

maak eerst deze aar'd

eens wat beter,

de Maan en ook Mars

schelen me dan geen meter.

Leo Besouw

Blog 345 Ding (gedicht)

Versie 01-10-2015

Ding (gedicht)

Hij drijft voorbij,

zo doelloos en blij,

die wolk voor mij en zij,

de tijd voorbij

tegen een blauwe hemel

vertelt zij van de zon

waarmee alles begon,

van het vuur

die het uur bepaalde,

de lengte van de dagen,

jaren en seizoenen,

van 't ontstaan en gloeien

in 't leven, wat kwam

en ging, zonder

uitzondering ons allen

beschoren en eens verloren

in een eeuwig Ding.

Leo Besouw

Blog 344 Stilte (gedicht)

Versie 28-09-2015

Stilte (gedicht)

Stilte ontwapent:

er ontstaat een zwart gat,

waarin je niet spuugt

of kwat en dat

je optilt in een

verse ruimte waarin

een nieuw begin

kan ontstaan zoals

de maan van niets

naar vol kan gaan,

al duurt dat wel

wat lang, probeer het

toch eens: wat nu

niet kan, krijgt

morgen misschien

een leven lang.

Leo Besouw

Blog 343 Als je het ziet (gedicht)

Versie 25-09-2015

Als je het ziet (gedicht)

Als je het ziet,

dan ben je zover,

gesleurd door de tijd,

gesleurd door je verleden,

al lijkt slechts het heden

te tellen,

alle ellen die we hebben

afgelegd tellen mee,

over land, over zee,

te voet of te paard,

per boot of per jet,

wat is klaargezet

in 't nu is mede getekend

door al je reizen van toen

en bepaalt mede de maat

van de schoen

waarop je verder moet.

Leo Besouw

Blog 342 Mijmeringen (gedicht)

Versie 20-09-2015

Mijmeringen (gedicht)

Vroeger in het bos

stonden we er onbevangen

op het mos

en hielden elkaar vast,

ongezien onze bast

onder de bomen

en lieten onze dromen

elkaar toe

en op de tast

voelden we hoe groot

we werden in ons hemd

en broek -te klein-

voor ander bezoek

en gleden naar beneden

onze handen naar

die plekken die liefde

verwekken.

Maar nu, langs de weg,

zie ik slechts een paar

met vertedering dromen

hoe alles is gekomen

tot een rijper bestaan;

tegen 't avondlicht

toont zich al de maan

en met weemoed in de ogen

durven ze nog even dromen

over hoe het eens was

op het zachte mos,

tussen 't gras.

Leo Besouw

Nu blog 341 Tekens van de wind (dichtbundelbespreking)

Versie 17-09-2015

Tekens van de wind (bundelbespreking)

Enthousiast bestelde ik de dichtbundel “Tekens van de wind” door Lydia Dalmijn, uitgeverij Kontrast, Oosterbeek, 2015, 63 bladzijden), via hun website. Het lezen, tot je nemen, was een, eh, ervaring. Ik heb het twee keer doorgenomen, maar nog blijft het zoeken naar betekenissen.

De schrijfster was, zo vermeldt de achterflap ook jarenlang werkzaam als lerares yoga. Een van mijn stellingen is dat je ook bent wat je geschiedenis van je heeft gemaakt. En in dit geschrift is dat m.i. goed te merken. Geen hoofdletters, geen punten, wel rustpunten en soms moeilijk te volgen duidingen, raadselachtig.

Zo bijvoorbeeld op pag. 36 “geheim punt”: een mooie weergave van het ontstaan en de gang van nieuw leven, vind ik, wel goed duidbaar, begrijpelijk. Maar voorafgaand toch veel raadselachtig, misschien zoals aan het eind van “dansen”, pag. 11 “een beetje rimpelig en stroef” hoewel het daar gaat over het begin en einde van onze levenscyclus, toch weer begrijpelijk.

Veel gedichten zou ik nogal “yogistisch” noemen, nogal vaag-symbolistisch. Mijn eigen smaak tendeert meer naar directe betrokkenheid op 'n item, en dat 't liefst in ritme en klank, zover als het onderwerp dat toelaat of ertoe uitnodigt, min of maar verwant aan dans en melodie. Dus ik pak er meer uit als bijvoorbeeld op pagina 38: je ziet concreet de vogel voor je, in al zijn hulpeloosheid en toegewijdheid aan “lucht en wind”.

Op pagina 46 “passiebloem” is er ook weer een meer open en toegankelijk gedicht, wat je meevoert in 'n stille verwondering. Het gedicht “Jouke”: schept een mooi invoelbare kleinheid van het kleinkind, samen met oma, in “al dat bonkig rondom” van een drukke verjaardag.

Zoals gezegd, een ervaring, hier en daar mooi invoelbaar, maar niet vrolijk of droevig ritmisch in klank, zoals meer mijn smaak. Voor de liefhebber, mooi verzorgd.

Leo Besouw

Blog 340 Een gedicht (gedicht)

Versie 14-09-2015

Een gedicht (gedicht)

Een gedicht is

als een regenbui,

het overkomt je

als een zegenrijk vocht,

het maken heel doorwrocht,

het dalen in de hoofden

soms niet expres gezocht,

maar toch ontstaan

uit natuurlijk' drang,

zoiets als al of niet

betaam'lijk vogelzang.

Des dichters lot

is slecht beknot

door 't overweldigend lawaai

van aards genot

en veel gekraai

van wat wel waarde

mag dan heten

in 's mensen universum

waar 's mensen nood

doet zweten omdat

ook wetenschap

en dichters

't niet meer weten.

Leo Besouw

Blog 339 Zelfmoord (gedicht)

Versie 11-09-2015

Zelfmoord (gedicht)

Zelfmoord

is een koord

waarvan een buitenstaander

niets begrijpt:

gevallen door

't sociaal vangnet

is het nu

opeens verstijfd

in onbekende eeuwigheid.

Leo Besouw

Blog 338 Ach, de wereld... (gedicht)

Versie 07-09-2015

Ach, de wereld...

Ach, de wereld

is niet te begrijpen

door 't geluid van orgelpijpen,

door bijbel, koran of yin-yang,

door 't volgen van leergang-

en van universiteiten,

door 't raadplegen van genieën

of wijzen,

door 't kussen van relikwieën,

neen, begrijpen:

laat 't (even) varen,

probeer niet alles te verklaren,

sta gewoon 's even stil

bij wat misschien

heel schril en fijn

net ietsje meldt

in ons diepst bewustzijn,

door een mooie bloem

of prachtig beest,

een melodie of dans,

of glanzend oog,

dat ons misschien

wel 't allermeest “geneest”.

Leo Besouw

Blog 337 De woorden... (gedicht)

Versie 03-09-2015

De woorden...

De woorden

“poep, pies en stront”

nemen we niet graag

in de mond:

het herinnert ons

aan de dierlijke aard,

al dragen we dan geen staart

meer als die vermaledijde apen.

“Broodje poep” is allang

van het kindermenu,

“sodeju”is onbehoorlijk:

bescháving maakt ons bekoorlijk.

Toch kunnen we soms

niet om de “Dixie's” heen,

en ook toiletpapier

halen we bij Deen

of een andere super:

twee-, drie- of vierlaags,

wat sta je je toe,

zachtjes doen we 't,

het liefst met de deur

stevig toe,

van 't kleinste kabinet:

hooguit de krant

levert er nog enige pret...

Leo Besouw

Blog 336 Ragfijne libelle (gedicht)

Versie 31-08-2015

Ragfijne libelle (gedicht)

Ragfijne libelle,

wat kom je me vertelle,

zittend op mijn broek

ben ik vereerd door je bezoek,

terwijl ik las over

”Nederland-belastingparadijs”

raakte ik geheel van de wijs

en werd ik betoverd

door je doorzichtige vleugels,

zo fijntjes en licht

met aan de punten

een zwarte stip,

en dan je stevige

bruine lijfje op tere pootjes

alsof je 'n boodschap

brengen moest

op de knoest van mijn knie.

't Is maar kort dat ik je zie,

en dwalend gaan weer

mijn gedachten

naar “eerlijker delen”

door de machten

van de rijken

die maar niet

voor de armen

willen wijken...

Leo Besouw

Blog 335 Blauwe welvingen (gedicht)

Versie 28-08-2015

Blauwe welvingen (gedicht)

Het perron werd overspoeld

met blauwe welvingen

van een congres:

nu om vier uur met de trein:

thuis om half zes:

dan kan 't bedrijfsvel

afgelegd, het laatst 't

witte bloesje,

spijkerbroek weer aan

en slobbertrui

uit de tijd van moesje.

Veel opgestoken vandaag,

de eed afgelegd

op de geldende bedrijfsmoraal:

de klant is koning,

maar voor ons de honing

van een welverdiend advies,

zo geleerd op 't congres,

de rest is media res...

Leo Besouw

Blog 334 Elektrisch (gedicht)

Versie 24-08-2015

Elektrische (gedicht)

Elektrische bejaarden-

fietsen op een rij:

netjes door bos, duin en hei,

met vierhonderd watt

onder je gat

vermag je wel wat:

geen heuvel te hoog,

geen dal te min,

met een enorme zin

trappen ze erin:

wij zijn niet te stoppen,

al hebben we ouwe koppen,

bedaard en bejaard

wijzen we fit

naar al wat nu vers

weer voor ons dus ligt!

Leo Besouw

Blog 333 Armen (gedicht)

Versie 21-08-2015

Armen (gedicht)

Armen zwaaien uit,

armen klemmen in,

armen omhelzen

armen beknellen,

armen doen wat je wil

of ongewild zijn ze een gil

van angst of verraad,

raadselachtig is soms hun daad;

wat de ziel beweegt

is hun inspiratie:

emotie, liefde, angst,

in de armen

vindt het een plaatsie!

Leo Besouw

Blog 332 Wanneer (gedicht)

Versie 17-08-2015

Wanneer (gedicht)

Wanneer dood gaan goed is

wanneer uit 't lijf de moed is

wanneer ALS je spieren

heeft verknoopt

wanneer een kanker

je onverhoopt sloopt,

wanneer de bomen

niet meer dromen

maar alleen willen vallen,

wanneer het vuurwerk

van 't leven

niet meer wil knallen:

dan staan wij met

lege handen,

mond vol tanden,

die geen woorden

meer willen heten,

dan is 't leven

-echt voor 't laatst-

bekeken.

Leo Besouw

Blog 331 Klein tattootje (gedicht)

Versie 14-08-2015

Klein tattootje (gedicht)

Klein tattootje

op de borst:

je vergeet mij niet

op d'aardkorst,

dat je mij bemint

is 't bewijs,

tepel die hoeft niet geringd,

navel-sierraad

en 't tattootje:

eeuwig bezegeld

ons gedoetje,

liefde verklaard

in d'appelgaard

mèt 't tattootje

houdt ie eeuwig stand

hier in 't centrum,

maar ook in 't buitenland!

(naar we hopen!)

Leo Besouw

Blog 330 Waarom? (gedicht)

Versie 10-08-2015

Waarom? (gedicht)

“Waarom is oma dood?”

vraagt het 4-jarig kind

dat moeders schoot beklimt.

“Omdat geen mens

het eeuwig leven heeft.”

“Wat is het eeuwig leven? “

“Dat is als je altìjd blijft leven.”

“Zoals Sinterklaas? “

“Ja, hij is de enige, helaas.”

En zo is aldus de dood verklaard

voor 't kind van vier

door die ene man, die

oneindig lijkt verjaard,

met baard en staf:

zìjn leven is nooit af!

Leo Besouw

Blog 329 Het leven (gedicht)

Versie 07-08-2015

Het leven (gedicht)

Wat is het leven

toch een raadselachtig

gegeven:

wie er zijn geweest

zijn er slechts in de geest;

van wie er nog komen

kunnen we slechts dromen;

ziekte en dood slaan de kloven,

wat is dat toch met

een (mogelijk) plan van Boven?

Leo Besouw

Blog 328 Mijn Tour de France (gedicht)

Versie 31-07-2015

Mijn Tour de France (gedicht)

Tractorwielen

overvielen

mijn Tour de France,

mijn wiel kreeg heel geen kans,

mijn etappe

kreeg forse klappe:

m'n Tour naar Mont Saint Michel

bleek echt een ware hel

door al die boeren

koekeloeren om hun geld,

't aantal tractors niet geteld.

Tot eindelijk 't licht

weer aanging

en Frans' regering

voor de boeren bleek gezwicht...

Leo Besouw

Blog 327 Ik kom terug (boekbespreking) zie hlemaal onderaan:

even scrollen!

Versie 27-07-2015

Blog 326 Roepen (gedicht)

Roepen (gedicht)

Roepen kunnen we allemaal,

baby, bisschop, admiraal,

maar wie gaat ermee

aan de haal?

In huis, de krant, op internet,

't is de vraag wie op je let,

Twitter, Facebook, in de Cloud,

't is de luisteraar

die je al of niet vertrouwt.

Dus: rapen gaar,

rampspoed, revolutie,

invoering of uitstel

van executie:

wie gelooft in wat als waar

wordt gebracht:

't lijkt slechts zonneklaar,

en meestens in de politiek

is de vraag wie steekt die riek

met waarheid steels omhoog,

hoe weet ik dat ie

ons niet eerder eens bedroog?

Leo Besouw

Blog 325 Leven en lot, deel III (boekbespreking)

Versie 19-07-2015

Leven en lot (deel III) (boekbespreking)

Het boek “Leven en lot” van Vasili Grossman (achtste druk, 2013, Uitgeverij Balans) krijgt bij deze mijn bespreking over deel III daarvan (pagina 623-887) evenals een korte bespreking van het Nawoord (pagina 933-950) en zijn brief aan Chroesjtsjov (pagina 953-957).

Zoals bij de bespreking van deel I en II (blogs 311 en 322) al gesteld is het een monumentaal werk uit en over die tijd (ongeveer 1937-1943) aan het Duits-Russische front rond Stalingrad met uitbreidingen ten westen en ten oosten daarvan.

Het lezen/ bestuderen ervan voelde mij als het ware als een voettocht naar Santiago di Compostella, maar dan in oostelijke richting en terug in de tijd. De familie Alexandra Vladimirovna Sjasponikova doorstaat deels de oorlog, raakt verwikkeld in familiaire troubles, armoede en oorlogsgeweld. De rol van de Staat, Stalin en diens doctrines en persoonsverheerlijking spelen daar doorheen.

Overtuigd Bolsjewiek Krymov bijvoorbeeld, wordt toch opgepakt op verdachtmakingen en martelvol verhoord. Zijn Zjenja die het twijfelvol hield met Novokov heeft toch medelijden met hem, in de geheime Loebjanka-gevangenis in Moskou. Zo lopen ook de levens van Strum en Strepan langs de dunne draad van trouw en Staatsachterdocht en -terreur.

Maar ook op het persoonlijke vlak botert het niet tussen Strum en Ljoedmila en speelt de vrouw van een collega, Masja, een tedere verwarrende rol. Uiteindelijk, na (bijna) alle ontberingen vraagt de grootmoeder, Alexandra, zich af, “waarom de toekomst van de mensen van wie ze hield zo vaag was en waarom ze zo veel vergissingen gemaakt hadden in hun leven;... “(pagina 878).

Het is een enorm epos, vaak zoeken wie wie is met de personages met drie of vier namen en een uitgebreid familie- werk- en oorlogs-netwerk. Zo staat in het Nawoord dat Grossman een dagboek bijhield, “dat een kroniek vormt van intriges en vernederingen in het door angst gecorrumpeerde literaire milieu van die jaren.” Daaruit heeft hij geput. Ook de worsteling van Strum met zichzelf is uit Grossmans leven af te leiden.

Voor de doorzetter een rijke tocht door een zeer belangrijk stuk Russische geschiedenis, menselijk en bijna naïef-realistisch beschreven, zoals bijvoorbeeld in het slot, bij zijn brief aan Chroesjtsjov (februari 1962).

Leo Besouw

Door onvoorziene software-problemen is in de benedenstaande tekst

de datum soms weggevallen. Zie zo mogelijk t.z.t. mijn bundel!

Blog 324 Gat (gedicht

Versie 17-07-2015

Gat (gedicht)

Nu het gat in de hand

is gedicht

zijn we weer gesticht

waarvoor we zijn:

samen één,

en met een glas

Griekse wijn

deppen wij de pijn

van de wond

door de operatie begaan

en kunnen we verder

onder toeziend oog

van de volstrekte maan!

Leo Besouw

Blog 323 Een Griek(gedicht)

Versie 12-07-2015

Een Griek (gedicht)

Een Griek is als een mozaïek

van wensen

waarden

waarnemingen

worstelpartijen

met of zonder genade.

Hij slaat het schouwspel gade

met verlicht of bezwaard hart

met vreugde of bittere smart:

de wil en de kracht van goden

komt ook daar van boven

en daalt dan neer,

doet deugd of zeer.

Zo blijkt telkens weer:

het leven zelf is als

een peilloos diep meer

waarin Poseidon

plots zijn speer

omhoog kan steken:

over enkelen weken

weten we meer!

Leo Besouw

Blog 322 Leven en lot (boekbespreking) deel II

Leven en lot (boekbespreking, deel II)

“Leven en lot” door Vasili Grossman. Hier mijn bespreking van deel II van dat boek (over pagina 333- 622), volgt later over deel III tot aan pagina 959). Uitgeverij balans, 8 e druk, 2013. De eerdere bespreking van het eerste deel van het boek vindt u in blog 311, d.d. 28-05-2015.

Het boek: naar mijn gevoel heb je er zoveel tijd (en geduld) voor nodig “als Siberië groot is”. Verscheurd is de familie Nikolajevna/ Vladimirovna, en toch weer gehecht in elkaars warmte: de hoop/ trouw in de strijd “van Stalin” tegen de Nazi's/ Duitsers (in WO II) en tegelijk de ervaren gruwel onder Stalins strafkampen tegen zogenaamde eigen “fascisten” als Mitja van de familie (zie de uitgebreide stamboom op pagina 918-919): prachtig/ zeer aangrijpend beschreven in hoofdstuk 10 van dit deel II (op de pagina's 366-370).

Bij pagina 601 maakte ik een soort balans op (voor zover dat mogelijk zou zijn): Het allergruwelijkst in dit deel: de hartverscheurende beschrijving van de gang naar de vernietigingsovens ( “douchen”); dan volgt de beschrijving van de verwoestende, ontmenselijkende invloed die echte honger kan hebben; dan volgt, voor mijn gevoel, de tirannie en ontwrichting die een totalitaire staat kan scheppen; dan pas volgt de beschrijving van oorlogshandelingen: bombardementen, beschietingen, verzet en de tegenaanval op de vijand (rond Stalingrad).

Tenslotte, maar zeker niet het minst, de indringend beschreven familierelaties, met verdriet, verlies, hoop, aanvaarding van wat onvermijdelijk is of lijkt te zijn, liefdevolle verwantschap die ook door de omstandigheden van het lot op de proef wordt gesteld.

Mooi taalgebruik, belichting van toestanden en standpunten vanuit tegengestelde posities aan het front bij Stalingrad, zowel als intern in Moskou, bij de ontwikkeling van de wetenschap en mogelijke toepassing van atomaire kennis, en door de gelegerde militairen in het gebied ten oosten van de Oekraïne (de Kalmukse steppen). Veelzijdig, indringend bijna of je er als getuige bij aanwezig bent en deel kunt nemen aan de discussies over waarheid, idealen, trouw. Voelbaar de verschrikkelijk kou in een aak op de Wolga waar onder de meest barre omstandigheden een kind wordt geboren, waar kort erna het bericht wordt gebracht dat de Russische tegenaanval op de Duitsers is gestart, om hunner bevrijding.

Indrukwekkend “monument” van die tijd, zoals ik eerder schreef in blog 311. De bespreking van deel III zal hier t.z.t. Volgen.

Leo Besouw

Blog 321 Schapen scheren (gedicht)

Schapen scheren (gedicht)

Schapen scheren:

niet alleen voor heren,

ook dames kunnen er wat van:

grijp het schaap –

niet een ram,

pak haar bij de kop

en staart,

zet haar op 'r billen:

ze gaat niet gillen,

maar laat de schaar

gewillig knippen

buik en nek en ander haar,

waarna de rug volgt,

laag voor laag

geknipt zoals een haag,

maar dan van wol

tot aan de poten,

kop rustig op de grond

tot knipper/ knipster

de klus heeft afgerond.

Dan met een vaartje

terug naar de kraal,

nog kaler dan een naakte aap

maar wel opnieuw met

de zomer aan de haal.

Leo Besouw

Blog 320 Het orakel (gedicht)

Versie 02-07-2015

Het orakel (gedicht)

Het orakel spreekt

zoals de vos de passie preekt:

Varoufakis is niet mis,

studeerde chicken game

en kwam als minister op de been.

Hij speelt het spel;

als bij het orakèl:

van Delphi heeft hij

alles begrepen

en niet benepen

legt hij een Gordiaanse knoop

en zoop er nog wat

ouzootjes achteraan.

Gáán met die banaan,

zo dacht hij:

we sturen 't Paard van Troje:

kun je lachen als een mooie

goochelaar met duiten,

als Tsipras met kornuiten

's nachts naar buiten

komt sluipen, en ieder

de stuipen op 't lijf jaagt,

zoals het als vanouds

de Griekse goden behaagt!

Leo Besouw

Blog 319 Het bestaan als tandartsboor (gedicht)

Het bestaan als tandartsboor (gedicht)

Het bestaan als tandartsboor:

hij: de arts

ligt nog op één oor,

maar jij staat de nachten

maar te wachten

totdat hij, fris en vrij,

je bij de arm neemt,

en zegt: kom op jij,

aan het werk, en zet 'm op

met je diamanten kop.

Wees zo vrij en boor een gat

bij deez' man of vrouw:

na eerst passeerd' diens

zachte lippen

mag jij naar binnen glippen

en zoeken naar de zwakke plek

in 't hard en wit gesteente.

Met veel kabaal

en bijkomend gesis

weet jij gewis

't gat te boren,

waarna, gevuld,

geen ene klacht

meer is te horen!

Leo Besouw

Aan het strand (gedicht)

De donderende branding

dendert door de eeuwen heen;

ze laat

dorpsbewoners,

dronkaards,

drenkelingen

in het tij der eeuwen

moederziel alleen.

Leo Besouw

Blog 318 Aan het strand (gedicht)

Het bestaan als paalhoofd (golfbreker) (gedicht)

Groene kop,

soms zwart toupetje,

zilvergrijze schelpenjas,

schaamwier van onder

(alleen bij laag water).

Aan het eind van de rij

je commandant,

hoog boven ieder uit:

“blijf staan”

roept hij luid,

“het water komt,

tot kopje onder“.

Maar o, wat wonder,

met geduld

wordt je kop

bij eb

opnieuw onthuld!

Leo Besouw

Blog 317 Het bestaan als paalhoofd (gedicht)

Blog 316 Daar lig je nul (gedicht)

Daar lig je nu (gedicht)

Daar lig je nu,

een eind aan je praatjes,

geen gespeel meer met zaadjes,

al je gaatjes gestopt

het leven heeft je gefopt

met zijn achterkant in 't rood,

het is pierlala met de dood.

Sla nu de luiken maar dicht

al wat ooit is gesticht

heeft nu zijn eigen gewicht:

jouw oordeel telt niet meer mee,

je as gaat straks overzee

of lost wellicht op in de aard',

zonder dat het ooit nog verjaart.

Adieu, maar ik ga nog even niet mee,

mijn zee van tijd

biedt mij nog enig respijt,

maar eens, weet ik wel,

ben ook ik niet meer in tel,

maar dat vertellen we

later nog wel.

Leo Besouw

Blog 315 Zeeuwse knollen (gedicht)

Zeeuwse knollen (gedicht)

Zeeuwse knollen

verkoopt men niet

voor citroenen:

het land en zijn knollen

zijn om te zoenen!

Zeeuwse onverzettelijkheid

toont zich in hun strijd

tegen 't water,

gebouwd een dijkste dijk,

een waterkering

als de zwaarst' verkering

die men zich kan voorstellen;

geen plaats voor zwakke dellen,

alleen 't zeewater kan wat kwellen

maar deert de boer slechts weinig,

nee, klederdrachten die zij geinig;

en kerk en kruis

blijven Luctor et Emergo

en gelukkig is hun huis

en land, ook in 't zicht

van Neptunus en zijn drietand!

Leo Besouw

Blog 314 Uitspansel (gedicht)

Uitspansel (gedicht)

Al zwom ik over

de breedste rivieren,

al nam ik de hoogste horden,

al dook ik naar de diepste diepten,

al beklom ik de hoogste bergen,

al zette ik voet op de maan,

al bezocht ik de verste sterren:

zonder mijn liefste

bleef ik slechts

een vluchtige droom,

dra oplossend

in het uitspansel,

zonder begin

en zonder end,

werkelijk minder

dan een enkele krent.

Leo Besouw

Blog 313 Wuiven (gedicht)

Versie 06-06-2015

Wuiven (gedicht)

Het wuivende rode gras

laat zich waaien

door vriend wind,

het hoeft niet te zaaien:

vanzelf vindt het zijn weg

tussen huis en heg;

zonder vermoeiend paren

verlengt het stilletjes

zijn jaren.

Leo Besouw

Blog 312 Verzuchting (gedicht)

Verzuchting(gedicht)

Verzuchting van een oude vrouw:

aan mijn poesje

geen polonaise,

Liefde wil ik

en een warm woord;

in dit oord van eenzaamheid

raak ik mijzelf anders kwijt

aan 't troosteloos uitzitten

van de dagen die mij resten,

'k wil mij niet langer pesten

met lege dagen,

zonder oog die mij ziet,

zonder woord in mijn oor,

zonder hand die mij voedt;

ik wil zijn zoals het moet:

'n waardig mens

met tenminste 'n páár fans!

Leo Besouw

Blog 311 Leven en lot (boekbespreking) deel I

Leven en lot (boekbespreking) deel I

“Leven en lot” door Vasili Grossman is een lijvig boek: 959 bladzijden (uitgeverij Balans, achtste druk, 2013). Het bestaat uit 3 delen en met een zeer uitgebreid (en lezenswaard) notenapparaat, een stamboom, lijst van belangrijke personages, kaarten, een uitgebreid nawoord, Grossmans brief aan Chroestsjov en een verantwoording.

Ik zal het boek in 3 delen bespreken. Eerst deel I, dat loopt tot bladzijde 322. In het eerste deel bevinden we ons in diverse kampen in WO II aan de Russische westgrens en vooral rond het beleg van Stalingrad. Verhalend wordt door Grossman verteld over “kapo's en Blocälteste” die uitvoerden wat hun bevolen werd, maar ook “zuchtend en soms zelfs huilend om de mensen die naar de crematoria werden afgevoerd.” Hiermee is de toon gezet (althans één ervan)

De dubbele binding komt ook aan de andere kant, de Russische, helder in kaart. Op pagina 23 komen o.m. de overwegingen over Stalins alleenheerschappij, en de bloedige processen (voorafgaand aan de oorlog) ter sprake en de trouw aan de zaak van Lenin. Twijfel komt op: “Was het niet... uit lafheid dat hij zweeg en niet protesteerde tegen de dingen waar hij het niet mee eens was?“

Zo gaat het boek verder: gaat het om vrijheid of (slaafse, met geweld afgedwongen) volgzaamheid aan gezag en/of de Staat? Daarnaast speelt de trouw aan je eigen (omgekomen) kameraden, tot in de bunkers en Huis 6/1 in Stalingrad. En, als vleesgeworden dramatische geschiedenis, de oorlogsdrama's van Strum, Nadja en Tolja, om er maar enkelen te noemen.

Mooie literaire omschrijvingen ook: beeldend als op pagina 290, op de Kalmukse steppe: “...de reiziger snelt erdoor, op banden gevuld met rokerige stadslucht...” Maar het oorlogsdrama als wel de (onmogelijke) keuzen duiken steeds op (pagina 304 bijvoorbeeld): “U kunt niet zeggen: de schuldigen zijn degenen die je dwingen zo te handelen...”( bouwen aan een Vernichtungslager) bijvoorbeeld.

Dit monumentale boek is door de Sovjets (volgens info op bol.com) “gearresteerd”, waardoor de schrijver figuurlijk is gewurgd. Zo'n twintig jaar na diens dood, werd een bewaard exemplaar door een vriend van hem naar Zwitserland gesmokkeld en vond het later zijn weg naar ons. Een teken aan de wand voor de huidige pers- en organsaties-belemmeringen zoals onlangs door de huidige heerser “democratisch” is besloten...

Wordt vervolgd!

Leo Besouw

Blog 310 Franse droom (gedicht)

Franse droom (gedicht)

Ik had een droom,

ik zag Napoleon

in z'n nachtjapon,

'k zag ook Houellebecq

die met scheve mond

en wat verbeten trek

oreerde dat 't uit was

met het Europees verhaal,

nog niet zo kaal

als Poetin's kop,

die als Kozak verkleed

zijn paardje in de prak reed.

Maar och, dit was verwarrend:

een Islamitisch Frankrijk

in tweeduizend twee en twintig

kwam mij toen ook voorbij:

een nieuw “Romeins Rijk”

met handen in de zij

van Amerikaans- en Russische vriend;

waaraan had Old Europe dit verdiend?

Al wroetend droomd' ik

voort en op 't smalle koord

van't half-bewustzijn

voelde ik de pijn

van 'n harde minaret

die zich pardoes

in mijn Franse kruis

had gezet.

Even later was ik wakker

en voelde me ontzet

op 't totaal verkeerde been gezet...

Leo Besouw

Blog 309 Opa's en oma's lot (gedicht)

Opa's en oma's lot (gedicht)

Opa's en oma's lot:

chronisch slaaptekort

als 't nageslacht

uit tweede macht

logeren komt,

de nachten splijt

in kindertijd

van natte broek

of vol met poep,

het ochtendgloren

komt verstoren,

met eindeloos gestoei

en nimmer moei

zich eigen maakt

van opa's stoel

en 't huis gaat vullen

met dozen vol met kinderspullen.

Verhalen lezen, paardje hop,

't hele huis wel op de kop;

maar dan die lach van 't

klein gezicht, 't is toch weer

telkens waarvoor je zwicht,

beseft dit is 't genaâ

van omama en opapa!

Leo Besouw

Blog 308 De waarheid (gedicht)

De waarheid (gedicht)

Wie “de waarheid” beheert

krijgt wat zijn hartje begeert,

lijkt het;

het is als dansen op een koord,

de macht over 't woord:

de werkelijkheid volgt later,

niet zelden als 'n zieke kater.

Leo Besouw

Blog 307 Pikhouweel (gedicht)

Pikhouweel (gedicht)

Vladim P. toonde

ons zijn pik-houweel

en Chinees porselein

verpakt in Indiase zijde.

Op hamer en sikkel

rijmt bijvoorbeeld snikkel,

maar van een bikkel

levert 't een super-prikkel.

Aan welke zijde

van het informatie-gordijn

kun je het gelukkigst zijn:

door overjarig lachgas beneveld

of gekneed door de vrije pers

van doedelzak-pijpen

herdenken wie op wie

begint te lijken?

Leo Besouw

Blog 306 BUK-spreken (gedicht)

Versie 08-05-2015

BUK-spreken (gedicht)

Het is nu klaar,

een BUK was daar,

ook volgens Russen

die de ramp

niet konden sussen

met een dwaas verhaal

over een Spanjool

die niet heeft bestaan,

die het Oekraïense

gevechtstoestel

zou hebben gezien.

Nu staat dus vast

dat een BUK dodelijk

heeft verrast,

maar, volgens Russische

doctrine, van grondgebied

van Oekraïne.

Parchomenko in de krant

kent des Poetins land

en ziet hierin

een nieuwe

zand-linie

voor de ogen

van zijn landgenoten:

wederom bedrogen

door een man

die – o zo goed –

BUK-spreken kan.

N.B. Zie de Volkskrant

7 mei 2015, pagina 17.

Leo Besouw

Blog 305 Dansen vóór de dood (gedicht)

Versie 05-05-2015

Dansen vóór de dood (gedicht)

Dansen vóór de dood

in de schoot

van wat toen Westerbork

heette, wie er van weten

zijn weinigen die het

kunnen navertellen;

door leugenbellen

van de nazi's

op de trein gezet

met tonnen leugens

naar “werkkampen”

zonder pardon

als vee in een wagon,

ooit voor één gulden

aangemeld, voor

Jodenster, precies

nageteld, dan op

het spoor voor altijd

teloor.

Zoveel mensenleed

opdat men 't niet vergeet

sprak Jules Schelvis

voor 't laatst,

met indrukwekkend

getuigenis geplaatst

op bevrijd TV:

doe er blijvend wat mee

voor 't nageslacht

tot in de twaalfde macht!

Leo Besouw

Blog 304 De stamhouder (boekbespreking)

Versie 04-05-2015

De stamhouder (boekbespreking)

Het boek “De stamhouder, Een familiekroniek” door Alexander Münninghoff (2014, Prometeus/Bert Bakker, Amsterdam, 330 bladzijden) is het verhaal, de kroniek, van een familie, spelend van 1919, in Riga (Letland), via Posen (Poznan), Tsjerkasny aan de Dnjepper, Den Haag en Brabant tot 1999 in Duitsland.

Het is het verhaal van een tirannieke, intelligente en opportunistische grootvader en een wat naïeve zoon in oorlogstijd en gespleten door taal- en cultuurverschillen, spelend in Letland, Nederland en Duitsland. Hoe lot en noodlot, hachelijke keuze's en stijfkoppigheid, voorspoed en tegenslag beïnvloeden. Hoe echte liefde kan standhouden doorheen scheiding, overspel, leugen en duisternis.

Een familiekroniek die waarachtig, gevoelvol, goed geschreven, hier en daar zelfs met humor, je vasthoudt en voert door de Tweede wereldoorlog, in Letland, langs het Oostfront tot in Oekraïne, en weer terug na de debacle's en doden naar de wederopbouw in Nederland. Het verhaal ook van een jongen die dit alles langzaam probeert te begrijpen als zoon van een Waffen-SS-er. Een nauwkeurig en gedetailleerd beeld van goed en kwaad en alle grijstinten ertussen van een familie die oorspronkelijk deels van adel, door de oorlog in de maalstroom der geschiedenis wordt meegesleurd en worstelend zijn plekken en kansen probeert te bepalen.

Boeiend tot het eind waarin vlak na de crematie van vader Frans' moeder Wera haar diepste gevoelens deelt met zoon Alexander. Mooi en aangrijpend, tot nadenken stemmend door het complexe relaas. Zeker aan te bevelen, al zou het maar zijn om (ook) de complexe verhouding tussen Rusland en de Oekraïne beter te begrijpen.

Leo Besouw

Blog 303 "Alles is mui" (gedicht)

Versie 29-04-2015

“Alles is mui” (gedicht)

Geduld

geld

gelid

gierig

gemarchandeer

gehakt

gemeen

genadig

gehoor

grijs gebied

Grieks geschipper

gedijt gevoelvol

gelukkig

gedaan.

Leo Besouw

Blog 302 Naad (gedicht)

Versie 24-04-2015

Naad (gedicht)

Bilnaad

broeknaad

Engels naad

Franse naad

balzaknaad

naadje van de kous-naad

naadloos aansluiten

parodie-naad

op het randje-naad

wondnaad van de ziel

verscheurd-hart-naad

schedelnaad

haarnaad

afgehecht.

Leo Besouw

Dichters (gedicht)

Dichters, zijn het vredestichters,

of hebben zij een hekel

aan de sleur van het bestaan,

doen zij hun pen voortgaan

over gebaande wegen

of zoeken zij de nauwe stegen

van twijfel en ontzetting,

willen zij weg van de ketting

van conventies, zoeken

ze de confidenties van

wat nog niet was bekend,

van het ongewone,

weg van de trend

van zelfgenoegzaam

zitten wezen,

weg van 't kapitaal en

grote woorden,

op zoek naar 't kleine,

soms minder fijne,

maar wel 't essentiële

wat ons bindt in goede

maar ook kwade dagen,

in wat ons wank'le leven

soms net wat helpt te schragen

totdat 't einde ons komt dagen?

Leo Besouw

Blog 300 Dichters (gedicht)

Versie 17-04-2015

Blog 301 Dood... (gedicht)

Versie 20-04-2015

Dood... (gedicht)

Doodstil

doodarm

doodziek

doodnormaal

doodsangst

doodsverdriet

doodgriezelig

doodsschrik

doodzielig

doodgewoon

doodsnood.

In zee

of elders.

Leo Besouw

Blog 299 Ik ben een aalscholver (gedicht)

Versie 13-04-2015

Ik ben een aalscholver (gedicht)

Ik ben een aalscholver,

zit op een tak hoog in de boom;

waar ik nu toch van droom

vragen die twee beneden

zich af

op 'n bankje gezeten,

heel erg maf,

waarom niet op een tak

zoals ik, zij kijken steeds

naar boven en beloven

niets aan 't ruime water,

een bende kraaien komt

wat later herrie schoppen

maar ik laat me niet foppen,

waar is mijn min

want ik heb zin

om samen te gaan spelen,

me niet langer in alleen zijn

te vervelen.

Maar wat er ook gebeurt,

de spechten die tekeer gaan

als volslagen wel getikt,

de roofvogel met zijn blik

van over de toppen van de bomen

overvliegend in zijn dromen

laat mij ook alleen:

ik draai mijn kop nog eens

en poets mijn veren

voor een heer ben ik alleen,

en niet dan een verdwaalde ander

komt op een tak wel een

tiental meters van elkander.

Ik kijk dan verder weer,

en droevig om me heen:

alleen is maar alleen.

Leo Besouw

Blog 298 iegen op een hoger plan (bundelbespreking)

Liegen op een hoger plan (bundelbespreking)

In “Liegen op een hoger plan: (Uitgeverij van Gennep, 2015, Amsterdam) staan “De honderd beste gedichten uit de Turing gedichtenwedstrijd 2014”.

Ik heb gebalanceerd over deze 100 gedichten (123 pagina's). Op deze evenwichtsbalk was het zowel een genoegen als evenzeer een puzzel voor de begrijpende voet. Zo is het (voor mij) bijvoorbeeld puzzelen (op pagina 110) in “Zij dwarrelden omhoog” van Geert Viaene. Van zoenen in een winkelstraat naar “wassen vleugels”, zeppelins zigzaggend tussen gebouwen en vlammen knedend en vallende zandzakken. Laatste zin: “Zonnen die nooit ondergaan komen nu op voor zichzelf.” Wat zou dat zijn, hebben te betekenen, denk ik dan.

Spontaan en intuïtief heb ik sterren uitgedeeld: 21 keer één, 6 keer twee, 3 keer drie, 2 keer vier. Laat ik het over die laatste 2 hebben:

Op pagina 44: “De zotte Charlotte” van Laurens Hoevenaren: ik zié de gehavende Charlotte in relatie tot haar gouvernante. Een hopende mens, die zich niet uit het veld laat slaan. En toch, zo hulpeloos, terwijl de gouvernante treffend in de ziel tot slot alleen zegt: “Ach kindje toch.” Spanning in de essentie van het bestaan: “Was het een jongen of een meisje, leeft het nog?” Prachtige verwoording van fundamentele menselijke gevoelens!

Op pagina 45: “Koningskinderen” (ook) van Laurens Hoevenaren: je waant je meteen op/bij (Amsterdamse) grachten, maar super verstild. Hoe twee personen in een bootje, “tweeling of koningskinderen” weerspiegeld in het water hun liefde beleven in kussen waardoor “de grachtenziel ontwaakt” en “volmaakte dubbeling” ontstaat, waarbij ook “de zwanen hun vleugels dubbelen in gebed”. Fantastisch wonder, totdat ineens de tijd zich doet voelen: “Ik heb het koud...”, en “de spiegel brak”. Midden in een stad zo'n prachtig waarnemen van de liefde in een schitterende verstilling. Voor mij staat deze aan de top.

Wat zal ik er verder van zeggen: niets, onderga wat vandaag de dag aan dichtsels wordt geschreven en door een jury is opgeheven!

Leo Besouw

Blog 297 Laden en lossen (gedicht)

Laden en lossen... (gedicht)

Laden en lossen

in 't vóóronder,

niets is gezonder

voor elke dragonder

of man die zich

bewijzen kan.

Komt de boot aan

kan hij zijn slag slaan,

brengt hij naar binnen

het ejaculaat van zinnen,

boort hij zich diep

in 't vóóronder,

verlaat hij de boot,

dan komt 't gedonder.

Wat heb je nu gemaakt

het resultaat van je daad

draagt zwaarder gewicht

waarvoor de boot is gezwicht,

straks komt het erop aan:

dat lossen met de kraan

moet de boot doorstaan,

en jij staat erbij

met de handen in de zij:

pak aan wat je hebt gedaan

en trek de consequentie

dat is nou eenmaal de essentie

van 't menselijk bestaan:

't laden en lossen moet

oneindig doorgaan,

zolang de maan

ons nog steeds betovert

en onze harten verovert.

Leo Besouw

Blog 296 Vogels... (gedicht)

Vogels... (gedicht)

Vogels vliegen over

en storten zelden neer

ze zingen of zijn

met takken in de weer,

ze nestelen en bouwen,

leggen eieren

en rouwen misschien

als 'n jong

uit 't nest valt

of wordt geroofd

door een valse kater

bekokstoofd en beslopen.

Maar vallen met

een vliegmachien

is ongeluk tot in macht tien:

de vleugels vals gestuurd

door mensenhand

en kop geschuurd

door waanzin met

geen pen nog te beschrijven,

een einde op een berg

of in een peilloos diepe zee,

wie neem je mee

in dit verschrik'lijk lot,

wat ging er om

in zieke kop en lijf:

't is erger dan een

misdrijf, in woorden

niet te vatten.

Leo Besouw

Blog 295 Licht... (gedicht)

Licht... (gedicht)

Licht gaan mijn voeten

door het lentelicht,

de sneeuwklok trok

als eerst' de scheur

naar lentedromen open;

daarna de narcis,

die opende de sloten

naar een nieuw geluid

van vogels die

ook al besloten:

het is uit met 't zwijgen,

onze kelen rijgen

het gezang aaneen.

't Was even donker,

maar de zon die scheen

weer helderder dan ooit

tevoren, er is weer toekomst

voor het koren en

het dansend kinderbeen,

en vrolijker gekrijs:

weg met 't ijs,

maak ons weer wegwijs, zon

en kom, kom, kom!

Leo Besouw

Blog 294 Als een brandend huis (boekbespreking)

Als een brandend huis (boekbespreking)

“Als een brandend huis”, door António Lobo Antunes (Ambo/Anthos, 2014, 342 pagina's) heb ik doorgeworsteld/gelezen met verdeeld genoegen. Deze “reportage” vanuit een appartementencomplex/ trappenhuis in Portugal, hoofdzakelijk ten tijde van de dictator Salazar uit Portugal, is een tamelijk treurig verhaal over vooral de gedachten van de bewoners.

Direct aangehaalde zinnen worden er in afgewisseld met langere stukken tekst die beginnen zonder hoofdletter en eindigen zonder punt, als een gedachtenstroom die slechts af en toe onderbroken wordt. Ook in de tijd van die gedachtenstromen worden soms onverwachte sprongen gemaakt. Dat maakt het niet makkelijk leesbaar, maar toch wel interessant en goed beschreven genoeg om door te willen stoten naar telkens het eind van een hoofdstuk over telkens een andere bewoner/ster in het trappenhuis.

Verloren zielen mijmeren over hun voorbije tijd, struikelend en botsend met het heden in hun opgesloten geschiedenis. Een soms, naar mijn gevoel, zinloze exercitie in de hopeloosheid en troosteloosheid van een verbrokkeld verleden. Op pagina 170 komt het boek op stoom: drama's uit het verleden worden concreter, harder, heftiger: drankmisbruik, verlies van een jonge dochter, wanbegrip met een duur die blijvend schrijnt. Jodenvervolging, verzet tegen Salazar, een blinde die zich ophangt: alles komt voorbij: het verleden vreet in het heden.

Surrealistisch, dat is het, met inhouden die voortdurend interacteren: werkelijkheid overschuimd met gedachten/ overwegingen uit het verleden van de bewoners. Existentiële wanhoop, de dood niet ver weg, het wankele leven doorschouwd, mogelijke moordenaars als fantomen...

Goed ge- en beschreven wat er in de hoofden van de diverse vertellers omgaat. Wel veel voornamelijk miserabel-realistisch terugblikken op “afgebrande levens”. Ook een raadselachtig boek, wat teleurstellend, zonder echte clou, zonder ontwikkelingen in confrontaties van de betrokkenen. Bleke, grijze verten die bovenkomen in onrustige, vaak droevige mijmeringen.

In een recensie van Peter Swanborn in de Volkskrant van 10 januari 2015 schrijft hij dat de schrijver ook psychiater is. Naar mijn gevoel heeft hij rijkelijk uit zijn praktijk kunnen putten om dit boek te schrijven, misschien in het verlengde van diens eerdere boek “Fado Alexandrino, Dans der verdoemden” als je althans op die titel afgaat, op de omslag van “Als een brandend huis”,genoemd?

Leo Besouw

Blog 293 Goed snik (gedicht)

Goed snik (gedicht)

Is die president wel goed snik,

zo denk ik

als ik lees in de krant

dat hij zijn hart had verpand

aan de Krim

waarvoor hij zelfs

zijn kern-ding

op scherp zou willen zetten

om zijn koos-doel

weg te houden van de netten

die zouden zijn uitgezet

door het Westen,

niet alleen om te pesten,

maar om Russen binnen

te halen in 't verkeerde kamp;

wat zag hij als een ramp

dat zelfs het dreigen

met een aardse hel

zo schel op ons dak

valt in de krant

van toegewijd

journalistiek Nederland?

( N.a.l.v. berichten in NRC Next

en de Volkskrant, 16 maart 2015)

Leo Besouw

Blog 292 Doden dansen niet (gedicht)

Doden dansen niet (gedicht)

Doden dansen niet,

ze proeven

de chocolade niet,

ze paren niet,

ze horen het zingen niet,

ze branden noch in de hel

noch in de hemel,

al het “weten” over

“hierna” is gezemel.

We eren de doden niet,

maar wat ze waren

of vervloeken hun daden

om wat ze bereidden

in ons leven,

wat ze betekenden, toen.

Nu, los van het leven

bestaan ze voort

in ons hoofd

zoals het hoort,

of misschien gedoofd

en gesmoord door

de tand van de tijd

die iedere ziel

te zijnertijd van het

lichaam bevrijdt.

Leo Besouw

Blog 291 Voor iedereen (gedicht)

Voor iedereen (gedicht)

Voor iedereen

gaat de lamp

een keer uit

met of zonder

houten been,

met of zonder kapitaal,

de dood gaat ermee

aan de haal.

Als een rotsblok

dat valt in de zee

de dood weet er weg mee,

als een reuzenballon

lek geprikt: slechts

een vel onder de zon;

als een mist, te dik

om te snijden,

die verdwijnt in het niets,

als de zon, die alles oplost

worden wij van ons

omhulsel verlost

en verdwijnen in 't mateloos

heelal, minder dan

een stofje in een

omgekeerde oerknal.

Leo Besouw

Blog 290 Je ziet ze vliegen (gedicht)

Je ziet ze vliegen,

maar eens zullen ze

niet meer klapwieken,

hun lijken gedregd,

hun botten opzij gelegd,

hun vleugels vergaan,

geen poot meer

om op te staan,

hun ogen -ooit- scherp

leveren geen werk

meer, hun snavels

zijn verdwenen,

slechts wilgentenen

schieten opnieuw uit,

het trotse vogelverhaal

is uit, tenzij hun gebroed,

eens groot genoeg,

het verhaal weer overdoet...

Leo Besouw

Blog 289 De wereld... (gedicht)

De wereld... (gedicht)

De wereld cirkelt

in mijn hoofd;

ik had mijn moeder

nog beloofd

mij niet zoveel

zorgen te maken

over Slowaken

of over Russen

en over alles

nog daartussen.

Maar oorlog

kan je raken

al is 't niet

in je eigen land;

een vroeger trauma

heb je niet in de hand

en bloed en leugen

willen – in mijn hoofd

goddank nog

steeds niet deugen.

Leo Besouw

Blog 287 Gepast of ongepast. (gedicht)

Gepast of ongepast? (gedicht)

Gepast leugentje om bestwil –

ongepaste schaamte;

gepaste zelfverdediging –

ongepaste vergelding;

gepaste trots

ongepaste zefpromotie;

gepast vertrouwen

ongepast wantrouwen;

gepast eigenbelang

ongepast profiteren;

gepaste waardering

ongepaste veroordeling;

gepaste kritiek

ongepast gemopper;

gepaste zelfdunk

ongepaste wanhoop?

Wie 't weet mag 't zeggen!

Leo Besouw

Blog 287 Ik zag een beer...(gedicht)

Ik zag een beer... (gedicht)

Ik zag een beer

in de weer

met een paarlemoeren

halsketting broodjes

smeren met meneren

en een vrouw,

die cadeautjes

uitdelen wou,

maar het werd dus

niks tot weinig,

van leugen tot

mismaakt geinig

en vol verbazing

schoot zijn ring

van zijn neus

en heel onheus

werd de dame

getuige van een drama

die de boeken inging

als dramatische vergissing.

Of niet?

Leo Besouw

Blog 286 Augustus (boekbespreking ( deel II en III)

Na mijn eerdere blog over deel I van het boek “Augustus” door John Williams, ( Lebowski Publishers, Amsterdam, 2014) nu over de delen II en III van het boek ( pagina 191-417 en Nawoord door John McGahern en Opmerking van de auteur, tot pagina 430).

Het boek gaat verder met Verklaringen en allerlei brieven, waarbij het Dagboek van Julia, de dochter van Augustus in deel drie de hoofdrol speelt. Haar dagboek, geschreven op het eilandje Pandateria, 4 n. Chr., in de verbanning door haar vader en de Senaat, is een terugblikken op de dingen die haar tot dan zijn overkomen en waarin zij en haar echtgenoten een rol speelden.

Gedwongen huwelijken, omwille van de macht, vroegtijdig overlijden van echtgenoten, en vrouwelijke opstandigheid door een avontuur in Griekenland, het is mooi beschreven en laat tegelijk de afhankelijkheid van de politieke positie van haar vader zien. Een terugblikken op de huwelijken en weduwschap, op vaderliefde en op ontwikkelende en rijpende vrouwelijke seksualiteit, het avontuur in het Griekse en mythisch vreemde en opwindende, en de vermeende? complottheorie van haar wettige en onbeminde laatste echtgenoot, de bittere, maar liefdevolle verbanning door haar vader uit Rome: rijp en fantastisch mooi beschreven!

Deel III vormt, literair gezien, misschien wel de bekroning van dit bijzonder rijke boek. Neem pagina 377: offeren aan de angst, vroeger en nu, als “godenoffers”, verborgen in de “ziel”van de mens... en hoe weinig hij te kiezen vond. Heel deel drie is eigenlijk een terugblik van Augustus in een brief aan zijn vriend Nicolaus van Damascus (14 n. Chr.) op zijn leven tot dan ( hij is dan 76 jaar). “Wat is een mens toch een tegenstrijdig wezen...” verzucht Augustus op pagina 373, “... ik koos ervoor (toen ik jong was, 19) om mezelf op te sluiten in de half gevormde droom van een bestemming... mijn beste Nicolaus, misschien ie er maar één god. … Hij heet Toeval, en zijn priester is de mens,...”.

Als je Rome (het oude) bezoekt of hebt bezocht: lees dit boek! Het plaatst je buitengewoon levendig in het Rome van toen, met zijn Forum Romanum, de Palatijn, het Circus Maximus, Tivoli , in en bij de Romeinse senaat en de consuls en de heersers van toen. De machtsstrijd, de politiek, de machinaties in het wereldrijk van toen ( beschreven in dit boek van ongeveer 44 v. Chr. tot 55 n. Chr.) maar ook de liefdesverhoudingen, de vriendschappen en uitdrukkelijk genoemd en gewaardeerd de beroemde dichters uit die tijd: lees dit uitzonderlijk rijke boek!

Leo Besouw

Blog 285 Bloedlink (gedicht)

Versie 16-02-2015

Bloedlink (gedicht)

Bloedlinke

bloeddorst

braakt uit de bodem

en brandt in de zielen

der verlorenen

die ooit bloedmooi

en met bravoure

paradeerden voor

bloed en bodem

brandend van verlangen

hun bovenmatige eer

met bloed en

bovenmenselijke inspanningen

te bevestigen in

een eeuwigdurend rijk

wat boven allen

zou uitsteken.

Banale bloedvergiftiging

in de hersenpan

maakte een einde

aan de opgepoetste

schim ervan.

Wat is hiervan de leer,

herhaalt de geschiedenis

zich keer op keer

of komt de mens

ooit tot begrepen inkeer?

Leo Besouw

Blog 284 Onmogelijk (gedicht)

Versie 09-02-2015

Onmogelijk (gedicht)

Hans Keilson

zou ik willen spreken,

maar dat is onmogelijk:

hij is al overleden;

mijn moeder dan:

helaas al langer

uit het heden;

misschien Claudia de Breij

of wellicht Madonna,

over onmogelijke keuzen,

over angst en liefde,

over wat God en Staat beliefde,

over wat 't leven waarde geeft.

Gulzig slurpen mijn

gedachten in 't verleden,

of in 't heden van vandaag

en gister, kranten vreet ik,

het nieuws, het boek over toen,

wat ging er fout,

wat ging er goed,

wat kan ik er vandaag mee doen?

Leo Besouw

Blog 283 Een grijze zak (gedicht)

Een grijze zak (gedicht)

Een grijze zak

aan een paal,

welke vandaal

of boef

deed even oef...

Maar snel greep

het dan om zich heen:

de zak bleef heel niet

lang alleen:

al spoedig kwamen

mannen in blauw pak

z'n omgeving uitkammen,

zelfs een robot kwam er

aan te pas

hoewel het paalklimmen

niet zijn beste was.

Na heel wat gekrakeel

kreeg ook de NS zijn deel:

wie had de zak

daar toegelaten,

perrons geheel verlaten...

Met knikkende knieën kwamen

de heren die hem onderzochten

tot de wanstaltige conclusie:

de zak is slechts illusie

van 't veronderstelde kwaad;

maar wie krijgt nu de smaad?

Leo Besouw

Blog 282 Dement (gedicht)

Dement: maal ik of maal jij

heb ik of jij 't niet meer

op de rij

zoals het hoort

dat 't 't leven verstoort?

Ik gekke Gerrit

of jij wazige Lies,

ik of jij lijdend

aan geheugenverlies,

dat alles vervreemdt

wat je lief was,

totaal uit de pas

van de tijd

die toch voortschrijdt

en je ontneemt

je lief en je kop,

voor altijd versteend,

voor altijd verstopt?

Leo Besouw

Blog 281 Augustus (boekbespreking)

Augustus (boekbespreking)

Van het boek “Augustus” van John Williams ( Lebowsky Publishers, Amsterdam 2014) las ik nu Boek I, dat is t.e.m. pagina 187. Boek II en III volgen nog (tot pagina 430).

Een merkwaardig, wonderlijk boek, bij de “Opmerking van auteur” op pagina 429 genoemd “als een product van de verbeelding”. Maar niet van “echt” te onderscheiden zou ik bijna zeggen. Het boek bevat voornamelijk briefwisselingen, “aantekeningen voor een dagboek”, memoires en ook “afschriften” van militaire bevelen.

Dit alles over de tijd van Caesar Augustus, ook wel Octavius Caesar genoemd, en van Julius Caesar, Antonius, Lepidus, Cleopatra, Cicero, Brutus, Herodes en anderen, van ongeveer 45 voor Chr. – 14 na Chr.

Het vergt nogal wat om al die personen in die tijd in die omgeving van Rome, Gallië, Egypte, Azië te plaatsen: de auteur heeft “de volgorde van verscheidene gebeurtenissen aangepast” zo staat in zijn opmerking. Ook springt hij heen en weer in de tijd door brieven uit de begin-tijd van het verhaal af te wisselen met brieven ná Chr. , die reflexies van betrokkenen zijn op hun vroegere tijd.

Toch zitten er witte en zwarte parels in het verhaal verborgen, bijv. pagina 53: “Diep in zijn hart is de dichter altijd verbaasd over de richting waarin zijn gedicht is gegaan”(Horatius). Maar meer nog houdt hij ons een spiegel voor van de aard en mogelijkheden van de mens: bedrog, geweld, manipulatie en opportunisme in dit grootdeels verzonnen maar waarachtige verhaal over de aanvangstijd van onze “Romeinse” beschaving.

Het ging er hard en soms doortrapt strategisch aan toe: benieuwd wat de rest van het boek oplevert (volgt t.z.t.).

Leo Besouw

Blog 280 Beeldenstorm (gedicht)

Versie 26-01-2015

Beeldenstorm (gedicht)

Wat is er krom

aan een beeldenstorm:

soms woedt zij over de aarde,

maar wat is de waarde

van de vernietiging

van wat soms eeuwen doorging

voor buiten twijfel verheven,

soms zelfs goddelijk streven?

De beelden waren 't voorbeeld

voor heiligheid,

God of goden toegewijd.

De Taliban maakten

er bruusk een einde an,

de protestanten haalden ze neer

in naam van de Heer

en telkens gebeurt het weer

als zich een nieuwe macht meldt

in naam van de Heer,

Allah of zelfs de Rede.

In het paradijs

was God zo wijs

de mens te scheppen

“als zijn beeld”,

maar de uitleg

erover is verdeeld:

in de katholieke bijbel

wordt toegelicht

dat dit alleen op 's mensen

wil en verstand

is gericht, en de mens

bóven de dieren is gesticht,

maar laat ik daar nou soms

hevig aan twijfelen,

gezien de mensengeschiedenis

of heb ik het nou heel erg mis?

Leo Besouw

Moraal (gedicht)

Moraal: wie gaat

ermee aan de haal:

is het kerk of politiek

is het Jan met de pet

of een regentenkliek?

Gaat het om leven of dood

of er tussen in,

wat is de zin

van een genade-schot

of wellicht genade-shot,

wat bepaalt de grootte

van een vloek,

wat is voldoende kerkbezoek?

Wat is eer en plicht

in menselijk òf gelovig opzicht,

wie stelt de wet

voor welk gedrag,

wie bepaalt wie leven mag,

of sterker wat mag niet langer

of juist wel gelden

als belediging,

wie stelt de norm

in die ganse

wereldbeschaving?

Worden barbaren geboren

of zijn ze ontstaan

uit iets hen aangedaan,

of is 't een verziekelijkt brein

door onbegrepen pijn

of zal 't simpel misgroei zijn?

Leo Besouw

Blog 278 De duivel (gedicht)

De duivel (gedicht)

De duivel

schijt altijd op

een grote hoop (geld)

heeft Piketty verteld

nadat uit onderzoek

heel kloek kwam vast

te staan dat 't geld

der armen toevloeit

aan de maan en waan

van money-makers:

kapitaal dàt groeit,

dat is zekers,

maar arm geploeter

door arbeid maakt

slechts d'investeerders zoeter.

Heel lang geleden sloeg

de Heere de tempel-wisselaars

al om de oren:

wie veel geld heeft

wordt gegeven,

hij met weinig

wordt ontnomen

het beetje dat hij heeft:

zo stond al in de bijbel,

en trekt dat nu dan niet in twijfel:

het is Piketty die leeft

en (volgens velen) het gelijk heeft!

Leo Besouw

blog 327 Ik kom terug (boekbespreking)

Versie 27-07-2015

Ik kom terug (boekbespreking)

“You must sacrifice your family on the altar of fiction” staat in de roman van Adriaan van Dis, in zijn boek “Ik kom terug”. Het citaat is van David Vann, en Adriaan heeft er aldus mee gedaan., mocht ik constateren. Heel leesbaar, heel boeiend neemt hij ons 284 bladzijden daarin mee (Uitgeverij Augustus, Amsterdam, 2014).

In een geduldige, soms driftvolle “strip-tease” wordt door Adriaan van Dis het leven en einde onthuld van zijn moeder in een liefdevol proza, gedeukt door vele pijnlijke herinneringen, waarbij die uit de wereldoorlog II in en om het Nederlands Indië van toen, bij wijle hartverscheurende getuigenissen opleveren. Trauma, trauma, met moed doorstaan, weggestopt, en in het afscheidsproces, dat (geleidelijk) sterven heet, alsnog opengebroken.

Moedige zoon en dochter in een eerbetoon aan een sterke en heldere moeder, die in het proces van lichamelijke aftakeling op hoge leeftijd, levenswijsheden, levens- en liefdesverdriet prijsgeeft. Tevens een “histoire de vie”, lopend van Zeeuws Vlaaanderen tijdens WO I, via Nederlands Indië in WO II, langs “Indische duinen” in Holland, naar een oude dag in een rusthuis/ verzorgingshuis en in de laatste weg -naar de dood- begeleid door de twee overgebleven kinderen.

Veelzijdige belichting van de betrokkenheid van Adriaan en zijn zus Saskia bij het stervensproces en -verlangen van hun moeder, in alle helderheid. Wijsheden, ook niet geheel begrepen geeft de moeder alsnog mee, als bijvoorbeeld op pagina 207: “En angst...”... ”Angst is een afgrond en soms moet je springen.” Ieder (in Nederland) boven de 50 (en eronder) moet dit boek lezen (vind ik)!

David Vann heeft ook mij (vóór ik zijn uitspraak kende) aangezet, zij het in kleinere en bedektere vorm in mijn boekje “Noorderdorp”, een “semi-biografische” historische familieroman (spelend 1940-1956). Het schitterend goed geschreven boek van Adriaan van Dis is echter echt een “must”.

Leo Besouw